W świetle jednolicie ukształtowanej linii orzeczniczej sądów powszechnych, na postawione w tytule pytanie odpowiedzieć można tylko w jeden sposób – fakt całkowitej (często wcześniejszej) spłaty kredytu nie ma żadnego znaczenia i absolutnie nie jest żadnym zagrożeniem w ramach inicjowanego procesu.

Co pozwala na unieważnienie umowy kredytu, kiedy ten został już całkowicie spłacony?

Przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, iż Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich „wymusza” na państwach członkowskich (w tym również na sądach krajowych) zapewnienie „stosownych i skutecznych środków” mających na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami (art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13). Jednym z tego rodzaju środków jest właśnie możliwość dochodzenia ochrony prawnej niezależnie od faktu, czy umowa wciąż jest wykonywana czy też nie. Na powyższe dosadnie zwrócił uwagę m.in. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazując w wyroku z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawach połączonych C-154/15, C-307/15 i C-308/15, iż: „Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on orzecznictwu krajowemu ograniczającemu w czasie skutki restytucyjne związane ze stwierdzeniem nieuczciwego charakteru – w rozumieniu art. 3 ust. 1 tej dyrektywy – warunku znajdującego się w umowie zawartej z konsumentem przez przedsiębiorcę jedynie do kwot nienależnie zapłaconych na podstawie takiego warunku po ogłoszeniu orzeczenia, w którym sąd stwierdził ów nieuczciwy charakter”.

Unieważnienie spłaconego kredytu frankowego - jakie są konsekwencje?

Co za tym idzie, również kredytobiorcy będący po całkowitej spłacie swojego kredytu mogą dochodzić roszczeń z tytułu uznania umowy za nieważną, a co z ekonomicznego punktu widzenia pozostaje tak samo opłacalne jak w przypadku umów jeszcze wykonywanych. W przypadku tego rodzaju sprawy – zgodnie z tzw. teorią dwóch kondykcji – na rzecz kredytobiorcy zostaje zasądzona łączna kwota wszystkich spłat przekazanych na rzecz banku wraz z odsetkami za opóźnienie. Z tej kwoty kredytobiorca „oddaje” następnie na rzecz banku wyłącznie nominalną kwotę wypłaconego mu przed laty kredytu, zaś w jego kieszeni zostaje cała powstała w ten sposób „nadwyżka”. Żeby dobrze zobrazować sytuację konsumenta w tego rodzaju sytuacji, posłużmy się przykładem zgodnie z którym kredytobiorcy tytułem udostępnienia kredytu wypłacono 200.000,00 złotych, zaś - do momentu całkowitej spłaty kredytu – spłacił on na rzecz banku 400.000,00 złotych. W takiej sytuacji wyrok uwzględniający zasądzi od banku na rzecz kredytobiorcy 400.000,00 złotych wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od tej kwoty (załóżmy, że jest to 50.000,00 złotych), a z tak uzyskanego roszczenia konsument musi „zwrócić” do banku wyłącznie pierwotnie wypłacony kredyt, tj. 200.000,00 złotych. W praktyce kredytobiorca nie tylko odzyskuje zatem pełną kwotę spłaconej na rzecz banku „nadwyżki”, ale również odsetki za opóźnienie, które – ze względu na aktualną wartość stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego – pozostają obecnie rekordowo wysokie.

Podsumowując, wystąpienie z pozwem opartym na twierdzeniu nieważności umowy kredytu frankowego pozostaje bardzo korzystne również dla konsumenta, który zdążył już całkowicie spłacić kredyt, a czego najlepszym potwierdzeniem jest lawinowo rosnąca ilość pozwów składanych przez kancelarię właśnie w tego rodzaju przypadkach.

autor: radca prawny Maciej Rączkowski z Kancelarii Radców Prawnych Korzybski Wojciński Kozłowska w Warszawie