„Przełom” w ogólnopolskiej, przedwyborczej akcji „Masz głos, masz wybór”

Przed dwoma tygodniami, w ramach akcji „Masz głos, masz wybór”, opublikowaliśmy stworzoną wspólnie z Czytelnikami mapę lokalnych problemów. Było to pierwsze zadanie w ramach ogólnopolskiej, przedwyborczej akcji, do której włączył się nasz tygodnik. Wrócimy do niej za kilka miesięcy, rozmawiając o niektórych sprawach z konkretnymi kandydatami na burmistrzów. Teraz przystępujemy do kolejnego zadania pod hasłem „Dobrzy kandydaci”.

Często wyborcy narzekają, że nie mają na kogo głosować. Wspólnie postarajmy się więc o większy i lepszy wybór, aby na listach kandydatów znalazło się więcej „nowych twarzy”. Może wśród Waszych sąsiadów czy znajomych są osoby znane z działalności na rzecz społeczności lokalnej. Zapytajcie ich, czy nie myśleli o kandydowaniu na radnego. Zachęćcie ich do tego. Przekonajcie, że rada gminy czy powiatu to najlepsze miejsce dla ludzi, którzy chcą rozwiązywać lokalne problemy. Niektórzy naprawdę tego potrzebują, a może nawet czekają na taką zachętę.
Przez kilka najbliższych tygodni, w artykułach opatrzonych logo akcji „Masz głos, masz wybór” znajdziecie podpowiedzi, jak się do tego zabrać. Jak się zorganizować. Jakich trzeba dopełnić formalności. Postaramy się też porozmawiać z doświadczonymi samorządowcami o plusach i minusach pracy w samorządzie.

Co każdy kandydat wiedzieć powinien? (cz. 1)

(z opracowanego na potrzeby akcji „Masz głos, masz wybór” podręcznika dla kandydatów w wyborach samorządowych 2010, autorstwa Dawida Sześciło)

KALENDARZ WYBORCZY

Dokładna data tegorocznych wyborów samorządowych nie jest jeszcze znana. Kadencja wyłonionych w wyborach z 2006 r. rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast kończy się 12 listopada 2010 r. Zgodnie z przepisami ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, wybory zarządza Prezes Rady Ministrów nie później niż na 30 dni przed upływem kadencji, tj. nie później niż 13 października 2010 r. Wybory przeprowadza się w dniu wolnym od pracy, w ciągu 60 dni po upływie kadencji. W związku z tym, Prezes Rady Ministrów wyznaczy dokładną datę wyborów samorządowych na niedzielę, w terminie pomiędzy 14 listopada 2010 r. a 9 stycznia 2011 r.

KTO MOŻE, A KTO NIE MOŻE KANDYDOWAĆ

Samorządowe ustawy wyborcze przyjmują jako podstawową zasadę, że prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) przysługuje osobom mającym prawo wybierania w danych wyborach (czynne prawo wyborcze). Według przepisów Ordynacji wyborczej, prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) do danej rady ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady. Nie mają prawa wybierania osoby: pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym; pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu; ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym. W bezpośrednich wyborach na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta przyjęto w odniesieniu do czynnego prawa wyborczego analogiczne rozwiązanie.
Pozbawione prawa wybieralności są osoby:
a) karane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.
Ważny wyjątek będzie się odnosił do osób skazanych za przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej, tj. zniesławienie (art. 212 Kodeksu karnego), znieważenie (art. 216 Kodeksu karnego) i naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 Kodeksu karnego). Przestępstwa te są ścigane z oskarżenia prywatnego, w związku z czym skazani za ich popełnienie nie są pozbawieni prawa kandydowania w wyborach samorządowych.
b) wobec których wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego.
Warunkowe umorzenie orzeka sąd i następuje ono na okres próby, który wynosi od roku do 2 lat. Może być zastosowany przez sąd, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne uzasadniają przypuszczenie, że będzie przestrzegał porządku prawnego.
c) wobec których wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, na podstawie przepisów tzw. ustawy lustracyjnej.
Zakaz kandydowania odnosi się do osób, które złożyły niezgodne z prawdą oświadczenia dotyczącego pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z tymi organami w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r. Obowiązek złożenia lustracyjnego dotyczy wszystkich urodzonych przed dniem 1 sierpnia 1972 r. kandydatów w wyborach do organów jednostek samorządu terytorialnego - zarówno kandydatów na radnych, jak i kandydatów na stanowisko wójta, burmistrza i prezydenta miasta. Oświadczenie lustracyjne musi być dołączone do zgłoszenia danej osoby jako kandydata.

ZDECYDUJ SIĘ, GDZIE KANDYDUJESZ

Nie można zgłosić swojej kandydatury do rady gminy, a jednocześnie do rady powiatu czy sejmiku województwa, bądź wszystkich tych organów łącznie.
W wyborach bezpośrednich na stanowisko wójta, burmistrza lub prezydenta miasta występuje podwyższony cenzus wieku - prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) ma każdy obywatel Polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat. W wyborach do rad gmin, powiatów i sejmików województw obowiązuje granica 18. roku życia.
Nie jest dopuszczalne jednoczesne kandydowanie na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w więcej niż jednej gminie. Trzeba jednak pamiętać, że kandydat nie musi stawać do wyborów w gminie, w której stale zamieszkuje, może zgłosić swoją kandydaturę w każdej gminie. Jest to istotny wyjątek od zasady, że prawo wybieralności przysługuje wyłącznie na obszarze tej gminy, gdzie kandydat stale zamieszkuje. Ponadto ta sama osoba może kandydować na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz do rady gminy albo rady powiatu albo sejmiku województwa.

Za tydzień napiszemy o komitetach wyborczych będących w całym procesie wyborczym najważniejszym podmiotem, obok oczywiście samych kandydatów.
Oprac. (GK)

Przełom nr 19 (938) 12.05.2010