„Przełom” w ogólnopolskiej, przedwyborczej akcji „Masz głos, masz wybór”

Zachęcenie do udziału w tegorocznych wyborach samorządowych dobrych kandydatów - to cel kolejnego zadania realizowanego przez naszą redakcję w ramach akcji „Masz głos, masz wybór”. Możemy je wykonać jedynie za Waszym pośrednictwem. Zamiast narzekać, że nie ma na kogo głosować, rozejrzyjcie się, czy wśród Waszych sąsiadów czy znajomych są osoby znane z działalności na rzecz społeczności lokalnej. Zapytajcie ich, czy nie myśleli o kandydowaniu na radnego. Zachęćcie ich do tego.

Dla tych, którzy chcieliby kandydować albo promować dobrego - ich zdaniem - kandydata, lecz nie wiedzą, od czego zacząć przygotowania do wyborów, publikujemy informator „Co każdy kandydat wiedzieć powinien”. Opracował go na potrzeby akcji „Masz głos, masz wybór” Dawid Sześciło. W poprzedniej części przedstawiliśmy kalendarz wyborczy i napisaliśmy, kto może, a kto nie może kandydować. Tym razem najważniejsze informacje o komitecie wyborczym, od utworzenia którego należy rozpocząć wszelkie przedwyborcze działania.

CO KAŻDY KANDYDAT WIEDZIEĆ POWINIEN

Komitet wyborczy
Komitet wyborczy wykonuje wszystkie najważniejsze czynności wyborcze, w tym zgłasza kandydatów oraz prowadzi na ich rzecz (na zasadzie wyłączności) kampanię wyborczą. Komitety wyborcze w wyborach samorządowych mogą być tworzone przez trzy grupy podmiotów:
- partie polityczne i koalicje partii politycznych;
- stowarzyszenia i organizacje społeczne;
- wyborców.
Dla każdego z tych podmiotów obowiązują odrębne zasady tworzenia komitetu wyborczego.
Tworzenie komitetów
wyborczych przez partie
polityczne i koalicje
partii politycznych
Zgodnie z Ordynacją wyborczą, funkcję komitetu wyborczego partii politycznej pełni organ upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz (np. zarząd partii). Oznacza to, że partia nie musi tworzyć odrębnego podmiotu w celu wykonywania czynności wyborczych w wyborach samorządowych. Konieczne jest natomiast powołanie pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego partii politycznej, uprawnionego do występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego oraz pełnomocnika finansowego.
O utworzeniu komitetu wyborczego partia zobowiązana jest zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą w terminie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 50. dnia przed dniem wyborów.
Na analogicznych zasadach opiera się tworzenie koalicyjnych komitetów wyborczych, z tym że partie tworzące komitet są zobowiązane do wspólnego powołania pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego.

Tworzenie komitetów wyborczych przez organizacje
Tworzenie komitetu wyborczego organizacji odbywa się na analogicznych zasadach, jak tworzenie komitetów wyborczych partii politycznej. Funkcję komitetu wyborczego organizacji pełni organ upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz (np. zarząd stowarzyszenia). Organ ten powołuje pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego organizacji uprawnionego do występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego oraz pełnomocnika finansowego. Zawiadamia również komisarza wyborczego właściwego ze względu na siedzibę organizacji o utworzeniu komitetu oraz o zamiarze zgłaszania kandydatów na radnych.
Co do zasady więc, komitet wyborczy organizacji nie podlega - jak w przypadku komitetów partyjnych - zgłoszeniu do PKW, ale do organu wyborczego niższego stopnia - komisarza wyborczego (działają w każdym województwie). Jedynie w przypadku, gdy komitet wyborczy organizacji zamierza zgłosić kandydatów na radnych w więcej niż w jednym województwie, powstaje obowiązek zawiadomienia Państwowej Komisji Wyborczej. Zawiadomienia w obu przypadkach mogą być dokonane w terminie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 50. dnia przed dniem wyborów. Zawierają treść analogiczną do zawiadomień zgłaszanych przez partie.
Nazwa komitetu wyborczego organizacji zawiera wyrazy „komitet wyborczy” oraz nazwę organizacji. Może zawierać również skrót nazwy tej organizacji.
Na marginesie należy odnotować, że nie przewidziano możliwości tworzenia koalicyjnych komitetów wyborczych organizacji. Taka możliwość została ograniczona wyłącznie do partii politycznych.

Tworzenie komitetów wyborczych wyborców
Do utworzenia komitetu wyborczego wyborców potrzebny jest udział co najmniej pięciu osób. Składają one pisemne oświadczenie o utworzeniu komitetu, z podaniem swoich imion i nazwisk, adresów zamieszkania oraz numerów ewidencyjnych PESEL. Nazwa komitetu wyborczego wyborców oprócz wyrazów „komitet wyborczy wyborców” powinna zawierać określenie odróżniające od innych komitetów. Analogicznie do pozostałych komitetów, również komitet wyborczy wyborców powołuje: pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego wyborców uprawnionego do występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego oraz pełnomocnika finansowego. Obie te funkcje muszą sprawować osoby wchodzące w skład komitetu wyborczego wyborców.
Oprócz zebrania co najmniej pięciu członków, do rozpoczęcia działalności komitetu wyborczego wyborców konieczne jest zebranie co najmniej dwudziestu podpisów obywateli mających prawo wybierania, popierających utworzenie komitetu. Wówczas pełnomocnik wyborczy zawiadamia komisarza wyborczego właściwego ze względu na siedzibę komitetu, o jego utworzeniu. Termin na zawiadomienie jest standardowy - od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 50. dnia przed dniem wyborów.
Jeżeli komitet wyborczy wyborców zamierza zgłosić kandydatów na radnych w więcej niż w jednym województwie, wymagane jest zebranie co najmniej 1 000 podpisów obywateli mających prawo wybierania, popierających utworzenie komitetu oraz zawiadomienie Państwowej Komisji Wyborczej o utworzeniu komitetu. Zawiadomienie może być dokonane w terminie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 50. dnia przed dniem wyborów.
Szczególne ułatwienia mają zastosowanie w odniesieniu do komitetu wyborczego wyborców utworzonego jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców. Nie jest wówczas wymagane powoływanie pełnomocnika finansowego (jego funkcje pełni pełnomocnik wyborczy), a także zbieranie podpisów popierających utworzenie komitetu.
(W następnym odcinku napiszemy o odpowiedzialności za zobowiązania komitetu oraz o zgłaszaniu kandydatów.)
oprac. Grażyna Kaim

Przełom nr 21 (940) 26.05.2010