Kleszcze i co jeszcze

Kleszcze są aktywne przez cały rok. We wszystkich miesiącach znajdujemy je na ubraniach i zwierzętach

Dr inż. Anna Wierzbicka z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, zoolożka i leśniczka uważa, że za wzrost liczby zakażeń w dużej mierze odpowiada zmiana klimatu, która doprowadziła do modyfikacji aktywności kleszczy. - Zaburzeniu uległ cykl życia kleszczy: kiedyś było tak, że poszczególne stadia rozwijały się w różnych porach roku. Obecnie wymieniają się przez cały czas.

Następstwem kontaktu z zakażonym kleszczem może być kleszczowe zapalenie mózgu. W Polsce ryzyko zakażenia KZM rośnie, osiągając w 2023 roku aż 659 przypadków. To ponad dwukrotny wzrost w porównaniu z ostatnimi czterema latami.

Jak podaje prof. Joanna Zajkowska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, przypadki KZM są już notowane także w tych województwach, gdzie wcześniej ich nie stwierdzano. - Właściwie nie ma już regionu w Polsce, o którym można by powiedzieć: tam KZM nie występuje. Kleszczowe zapalenie mózgu to problem całego obszaru naszego kraju - podkreśla prof. Zajkowska.

Dodatkowo coraz częściej  mówi się o tzw. kleszczach gigantach pochodzących z krajów tropikalnych, które zaczynają pojawiać się w Europie w ziwązku z ocieplaniem się klimatu. Te zakażone wywołują gorączkę tropikalną i powodują 50 proc. śmiertelność ukąszonych.

Nie tylko Polska boi się kleszczy i KZM

KZM staje się rosnącym wyzwaniem dla zdrowia publicznego w Europie i innych częściach świata. Liczba przypadków KZM u ludzi we wszystkich endemicznych regionach Europy wzrosła o prawie 400% w ciągu ostatnich 30 lat, obszary ryzyka rozprzestrzeniły się, a także odkryto nowe ogniska.

W Europie Środkowej szczególnie dotknięte są Austria i Czechy, gdzie liczba przypadków waha się od 350 do 850 rocznie. - W całej Europie obserwujemy zwiększoną liczbę kleszczy i skutków chorób, które przenoszą. Czechy, Niemcy i Szwecja notują wzrosty zachorowań na KZM, a Holandia, w której pierwszy przypadek był zdiagnozowany w 2016, stała się obecnie terenem endemicznym. KZM opanowuje coraz to nowe obszary - przykładowo w Niemczech po raz pierwszy zdefiniowano obszar ryzyka KZM w Nadrenii Północnej - Westfalii - - zaznacza specjalistka chorób zakaźnych prof. Zajkowska.

Szczepienia jako skuteczna obrona

Szczepienia przeciwko KZM są jedynym dostępnym sposobem ochrony przed tą chorobą. Dzisiaj każdy jest potencjalnie narażony na ryzyko zakażenia i powikłań po wirusie KZM. Można pokusić się o stwierdzenie, że skoro nie da się zabezpieczyć przed ukłuciem, lepiej jest przeciwdziałać jego skutkom. Tutaj pomoże właśnie szczepionka przeciw KZM.

W Polsce są dostępne szczepionki przeciw KZM zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. To szczepionki inaktywowane, podawane w trzech dawkach (spodziewana ochrona jest wystarczająca po pierwszych dwóch dawkach). - Dwie dawki szczepionki dają 90 proc. efektywności, a trzecia dawka utrwala ten efekt - wyjaśnia prof. Zajkowska.

W celu utrzymania odporności przeciw KZM należy co trzy, a następnie co pięć lat podawać dawki przypominające. Szczepienia można wykonywać przez cały rok. - Jeśli konieczne jest szybkie uodpornienie, można zastosować schemat przyspieszony, w którym dwie pierwsze dawki można przyjąć w odstępie 14 dni - zwraca uwagę prof. Zajkowska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Pamiętajmy o bezpieczeństwie i ochronie przed KZM przebywajac na swieżym powietrzu. - Na KZM nie ma leku, dlatego szczepienie jest jedyną dostępną formą przeciwdziałania temu wirusowi i jego groźnym powikłaniom - podkreśla prof. Zajkowska.

Źródło informacji: IPPiEZ