Pierwsza elektrownia w królewskim mieście Krakowie powstała w 1905 roku. osiem lat później mieliśmy w powiecie chrzanowski swoją, zbudowaną w Sierszy-Wodnej. Dyrektor krakowskiej elektrowni, Kazimierz Gayczak, został dyrektorem tej naszej.

Zarejestrowana w 1913 roku spółka akcyjna do budowy elektrowni wykorzystywała galicyjski i wiedeński kapitał. Przy wyborze lokalizacji na gruntach wsi Wodna kierowano się głównie bliskością źródła taniego paliwa – węgla z kopalni Artur. Dla funkcjonowania elektrowni niezbędna była także woda. Dostarczano ją z potoku Kozibród rurociągiem. Przepompownia zbudowana została naprzeciw obecnego, sierszańskiego kościoła.

Stanisław Polaczek w monografii powiatu chrzanowskiego z 1914 roku pisał, że sierszańska elektrownia była dziełem Kazimierza Gayczaka, który nadzorował budowę i objął posadę dyrektora.

W pierwszej fazie powstał zakład wytwarzający prąd przemienny trójfazowy o napięciu 5500 woltów dzięki trzem kotłom o łącznej powierzchni ogrzewalnej przekraczającej 1.000 mkw. Uzyskana para poruszała dwie turbiny ,,każda o mocy 3.000 koni parowych”. Uzyskany prąd był przetransformowany na 50.000 woltów i ekspediowany do odbiorców linią napowietrzną. Hale elektrowniane były przygotowane do dalszej rozbudowy, tak aby można było uzyskać moc 40.000 koni parowych.

Powiat chrzanowski nie był gęsto zaludnioną aglomeracją, tylko zbiorowiskiem 310 mniejszych i większych osad. Oprócz sporych miejscowości takich jak Chrzanów i Jaworzno, były średniej wielkości Krzeszowice, Szczakowa czy Trzebinia Wieś, prawie 80 wsi, 62 obszary dworskie, 70 przysiółków i 94 mniejsze grupy domów. Razem ponad 110 tysięcy ludzi. Dotarcie do nich wszystkich z liniami energetycznymi było wielkim wyzwaniem. Elektrownia w Sierszy liczyła więc głównie na poważnych odbiorców, czyli przemysł. Oczywiście przede wszystkim ten istniejący już w Trzebini i Sierszy. Kolejnym celem elektrycznej ekspansji miały być sąsiednie miasta.
W 1914 roku prąd z Sierszy oświetlał Chrzanów, Trzebinię, Krzeszowice, Tenczynek i kamieniołomy w Miękini.

W wydanej w 1987 roku monografii ,Elektrownia Siersza 1962 – 1987” znajdujemy informację, że jeszcze w czasie trwania I wojny światowej zbudowana została sieć elektryczna obejmująca cały Chrzanów oraz cegielnię i dworzec kolejowy w Trzebini.
Kopalnia Artur i cementownia Górka korzystały z sierszańskiego prądu już od 1913 roku, ale w okolicznych domach instalacje elektryczne pojawiły się znacznie później. Mieszkańcy Trzebionki cieszyli się tym dobrodziejstwem dopiero w 1928 roku.
W wydawnictwie ,,Sprawa podniesienia licencji wysyłkowej Sierszańskich Zakładów Górniczych S.A. w Sierszy” z 1925 roku przedstawiono przebieg sieci energetycznej, która miała powstać w latach dwudziestych i trzydziestych.

Realizacja części ambitnych planów była możliwa po uzyskaniu w 1928 roku przez elektrownię w Sierszy Wodnej rządowych uprawnień do elektryfikowania powiatu chrzanowskiego. Pozyskano wtedy klientów m.in. w Alwerni, Babicach, Balinie, Chełmku, Czernej, Pogorzycach, Porębie Żegoty czy Regulicach. Ostatnie z wymienionych miejscowości miały prąd w 1938 roku. Dzięki uzyskanej koncesji prąd z Sierszy mieli także odbiorcy z Oświęcimia i Zatora.

W 1960 roku, mająca już blisko pół wieku elektrownia, przestała być potrzebna i została zlikwidowana. Prąd z Trzebini płynie jednak nadal – dostarcza go elektrownia Siersza II.

O pierwszej sierszańskiej elektrowni wkrótce będzie można poczytać w monografii przygotowywanej właśnie do druku. Autor, Marian Kwiatkowski, poszukuje jeszcze fotografii i dokumentów związanych z zakładem, szczególnie pierwszych akcji z 1913 roku. Monografia sierszańskiej ,,jedynki” będzie dopełnieniem opublikowanej w ubiegły roku książki tego autora o elektrowni Siersza II.
(l)

Przełom nr 36 (1107) 11.9.2013