W ramach działalności koła europejskiego, grupa 15 uczniów Gimnazjum nr 1 w Trzebini wraz z opiekunem Barbarą Gozdek-Lurką, postanowiła wziąć udział w VII edycji projektu Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego „Ocalić od zapomnienia”. W naszej miejscowości na przestrzeni wieków spotykały się różne kultury i religie, które dzięki pokojowemu współistnieniu stworzyły niezwykłe, wielokulturowe dziedzictwo, niestety, w Trzebini już zapomniane.

Ważną częścią tej wieloetnicznej społeczności Trzebini byli Żydzi; śladem ich obecności do dziś jest cmentarz żydowski przy ulicy J. Słowackiego, kilka kamienic, synagoga kupiecka oraz zostawione zdjęcia przybliżające ich życie codzienne sprzed II wojny.

W ramach działań kółka uczniowie odkrywali to wielokulturowe dziedzictwo, dzięki czemu przywracali pamięć o nim, wierząc że w ten sposób lepiej zrozumieją siebie i otaczający nas świat. W ramach projektu, który trwał od września 2011 roku do maja 2012 roku, uczniowie:
• Odkrywali wielokulturową historię swojej miejscowości - zbierali informacje i przekazy związane z obecnością Żydów w Trzebini. Działania te były możliwe dzięki zaangażowaniu pana Andrzeja Kostki, który przekazał nam nagrania pana Elimelecha Grossa i starszych mieszkańców Trzebini, dzięki którym uczniowie dowiadywali się kto i gdzie mieszkał przed II wojną. W ramach tych prac jesteśmy w trakcie tworzenia mapy Trzebini-dawnej i dzisiejszej.
• Poznawali tradycję i kulturę żydowską - dowiadywali się wiele na temat tradycji żydowskich, aby lepiej zrozumieć losy polskich Żydów. Działania te oparliśmy głównie na organizacji wycieczek do Muzeum w Oświęcimiu, muzeum chrzanowskiego oraz Gminy Wyznaniowej w Katowicach, gdzie tradycje i kulturę żydowską przybliżył nam główny rabin gminy- Yehoshua Ellis. Szukali informacji w dostępnych źródłach.
• Zaopiekowali się cmentarzem żydowskim - sprzątali go, fotografowali macewy, poznali jego historię. Te działania były możliwe dzięki zaangażowaniu pana Andrzeja Kostki, społecznego opiekuna cmentarza. Pan Andrzej okazał się wspaniałym pośrednikiem między nami a Komitetem Obywateli Trzebini w Izraelu, który przez cały okres naszej działalności wspierał nas ciepłym słowem i informacją. Otrzymaliśmy podziękowania, zamieszczone na stronach Przełomu. 22 maja 2012 r.

W Synagodze im. Nożyków przy ul. Twardej 6 w Warszawie odbyła się ogólnopolska prezentacja finałowa VII edycji programu „Przywróćmy Pamięć”. Honorowym patronem prezentacji była Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania sekretarz stanu Agnieszka Kozłowska-Rajewicz. Dzięki zaangażowaniu pani dyrektor Krystyny Wojtas, pana Bogdana Sumery, przedstawiciele naszej szkoły brali w niej udział. Prezentacja miała formę targów projektów, podczas których eksperci, goście oraz przedstawiciele mediów mogli zapoznać się z wynikami pracy szkół biorących udział w programie. Uczestnicy wzięli tez udział w warsztatach tańca i kaligrafii hebrajskiej.

Otrzymaliśmy dyplom uczestnictwa, oraz kilka książek tematycznie związanych z historią Żydów. Nasze działania pomimo zakończenia Programu FODŻ trwają. Nadal pragniemy odkrywać historię naszego miasta, wszystkich jego mieszkańców- głównie tych, których już między nami nie ma. Wiemy, że poprzez odkrywanie wspólnej historii niesiemy nadzieję tym, którzy w pewien sposób ją utracili. Wiemy, że działania te są bardzo potrzebne, ich ocena zamyka się w dyplomie uznania, jaki nasza szkoła, Gimnazjum nr 1 w Trzebini, uzyskała od głównego rabina Polski, rabina gminy żydowskiej w Katowicach. Na ręce pani dyrektor Krystyny Wojtas (która czynnie wspierała nasze działania) zostały złożone podziękowania Komisji Rabinicznej w Warszawie, Komitetu Obywateli Trzebini w Izraelu oraz instytutu Yad Vashem. Uczniowie są dumni z owoców swej pracy i pełni zapału do dalszych działań, którymi chcielibyśmy zarazić wszystkich mieszkańców Trzebini.

BGL