Leczenie uzdrowiskowe jest kontynuacją leczenia szpitalnego lub ambulatoryjnego. Jego zadaniem jest rehabilitacja, leczenie chorób przewlekłych oraz szeroko pojęta profilaktyka.
Leczenie uzdrowiskowe polega na wykorzystaniu naturalnych bogactw i czynników fizycznych, tj.:
1. Wód mineralnych (kąpiele lecznicze, kuracje pitne, inhalacje, ćwiczenia w basenach);
2. Peloidów (borowiny) pod postacią kąpieli, zawijań, okładów, tamponów;
3. Bodźców klimatoterapeutycznych;
4. Hydroterapii (kąpiele, natryski, bicze szkockie, masaże wirowe, wibracyjne, podwodne);
5. Fizykoterapii pod postacią ciepłolecznictwa, światłolecznictwa, elektroterapii, ultradźwięków, magnetoterapii, laseroterapii, krioterapii, masażu leczniczego;
6. Kinezyterapii (gimnastyka indywidualna i zbiorowa);
Uzdrowiska prowadzą leczenie dla kuracjuszy w ramach pobytów komercyjnych (pełna odpłatność ze strony kuracjusza) oraz kierowanych przez instytucje ubezpieczeniowe (NFZ, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego) i inne (np. Terenowe Centra Pomocy Rodzinie).

Leczenie uzdrowiskowe w ramach systemu
ubezpieczeń zdrowotnych prowadzone jest w:
Szpitalach uzdrowiskowych dla dorosłych:
Do szpitali uzdrowiskowych kierowani są ubezpieczeni, których stan zdrowia i okres (faza) schorzenia wymagają bardziej intensywnego leczenia. Skierowanie na tego typu kurację wystawia lekarz prowadzący chorego w szpitalu, ordynator oddziału lub kierownik kliniki. Leczenie osób czynnych zawodowo odbywa się w ramach zwolnienia lekarskiego. Rodzaj leczenia uzdrowiskowego (szpital, sanatorium) określa zatrudniony w NFZ lekarz balneoklimatologii i medycyny fizykalnej lub rehabilitacji medycznej po dokonaniu oceny zasadności skierowania. Leczenie trwa 21 dni. NFZ pokrywa w całości koszty opieki medycznej, zabiegów oraz zakwaterowania i wyżywienia.

Sanatoriach uzdrowiskowych (leczenie 21-dniowe):
Do sanatoriów kierowani są ubezpieczeni przewlekle chorzy, których stan nie wymaga pobytu w szpitalu uzdrowiskowym. Skierowanie wystawia lekarz ubezpieczenia zdrowotnego. NFZ pokrywa koszty opieki medycznej i zabiegów oraz częściowo koszty zakwaterowania i wyżywienia. Najmniej za pobyt w sanatorium chory zapłaci między październikiem a kwietniem. Koszty zmniejszy również zakwaterowanie w pokoju co najmniej trzyosobowym bez wygód. Obecnie obowiązuje osiem standardów pobytu w uzdrowisku zamiast dotychczasowych sześciu. Dwa nowe standardy ustanowiono dla pokoi typu studio (dwa pokoje z jednym węzłem sanitarnym).
W pokoju jednoosobowym z pełnym węzłem higieniczno-sanitarnym za każdy dzień pobytu będzie trzeba zapłacić 16,90 zł (między październikiem a kwietniem) lub 23,30 zł (między majem a wrześniem).
Stawka za dzień pobytu w pokoju jednoosobowym bez węzła sanitarnego wynosi 14,80 zł (od X do IV) i 20,10 zł (od V do IX).
Pokoje dwuosobowe z wygodami kosztują odpowiednio 11,55 zł i 17 zł za dobę. Taki sam pokój bez wygód to wydatek odpowiednio 10,50 zł i 13,70 zł za dobę.
Kuracjusze zajmujący pokoje typu studio za dzień pobytu będą płacić 9,50 zł (od X do IV) lub 12 zł (od V do IX).
Pobyt w pokoju wieloosobowym z wygodami kosztuje 7,50 zł (od X do IV) lub 9,50 zł (od V do IX), a bez wygód odpowiednio 6,50 zł i 8,50 zł.
Osoby czynne zawodowo na leczeniu uzdrowiskowym przebywają w ramach urlopu wypoczynkowego.

W formie ambulatoryjnej (leczenie 14- lub 21-dniowe):
Opieka medyczna oraz zabiegi są finansowane przez NFZ, kuracjusz we własnym zakresie zapewnia sobie zakwaterowanie i wyżywienie.

Szpitalach uzdrowiskowych dla dzieci (leczenie 27-dniowe):
Do szpitali uzdrowiskowych kierowane są dzieci w wieku od 3 do 18 lat. W czasie kuracji mają zapewnioną opiekę wychowawczą oraz możliwość kontynuowania nauki w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum. NFZ pokrywa w całości koszty opieki medycznej, zabiegów oraz zakwaterowania i wyżywienia.

Sanatoriach dla dzieci z opiekunem, dla dzieci od 3 do 6 lat (leczenie trwa 21 dni i jest dla dziecka bezpłatne):
Z tego rodzaju leczenia mogą skorzystać dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Zakład lecznictwa uzdrowiskowego zapewnia zakwaterowanie dziecka wraz z opiekunem. NFZ w całości pokrywa koszty pobytu dziecka (opieka medyczna, zabiegi, zakwaterowanie, wyżywienie), natomiast opiekun opłaca we własnym zakresie swoje zakwaterowanie i wyżywienie oraz sprawuje opiekę nad dzieckiem.
Od 2003 roku w uzdrowiskach nowością jest skrócenie długości trwania turnusu z 24 do 21 dni, co jednocześnie ma sprawić, iż większa liczba osób będzie mogła wyjechać na leczenie uzdrowiskowe.

Skierowanie:
Leczenie uzdrowiskowe przysługuje ubezpieczonemu na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Skierowanie na leczenie uzdrowiskowe (sanatorium, szpital uzdrowiskowy) może być wystawione nie wcześniej niż po upływie 18 miesięcy od daty zakończenia ostatniego leczenia uzdrowiskowego. Skierowanie na leczenie ambulatoryjne może być wystawione nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od daty zakończenia ostatniego leczenia w tej formie.
Skierowanie jest przesłane przez lekarza, który je wystawił na adres Wydziału Lecznictwa Uzdrowiskowego Małopolskiego Wojewódzkiego Oddziału NFZ w Krakowie (lub delegatur terenowych w Tarnowie, Nowym Sączu lub Nowym Targu) wyłącznie drogą pocztową.
Uwaga! Żądanie zapłaty za wypisanie skierowania do uzdrowiska oraz wykonanie koniecznych badań jest bezprawne.
Skierowania muszą być prawidłowo i czytelnie wypełnione przez lekarza. Każde skierowanie zawiera także oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych – musi się pod nim znaleźć podpis ubezpieczonego. Oceny zasadności skierowania, w terminie do 45 dni od daty wpływu do NFZ, dokonuje orzecznik NFZ – lekarz specjalista z dziedziny balneoklimatologii i medycyny fizykalnej.
Ocena zasadności leczenia uzdrowiskowego obejmuje pozytywne lub negatywne zaopiniowanie wniosku do wyjazdu, określenie właściwego uzdrowiska, rodzaju leczenia (szpital, sanatorium, przychodnia uzdrowiskowa) oraz propozycję czasu trwania kuracji.
Skierowania z pozytywną kwalifikacją, mieszczące się w limicie posiadanych miejsc w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, są potwierdzane przez NFZ wg kolejności ich składania. Potwierdzone skierowanie przesyłane jest na adres ubezpieczonego nie później niż w terminie 14 dni przed datą rozpoczęcia leczenia uzdrowiskowego.
Leczenie uzdrowiskowe prowadzone jest w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego w ciągu całego roku. NFZ nie gwarantuje leczenia w terminie wskazanym przez ubezpieczonego.
Skierowanie, którego NFZ nie potwierdzi z powodu braków merytorycznych lub formalnych, jest zwracane lekarzowi ubezpieczenia zdrowotnego, który je wystawił, z równoczesną informacją dla ubezpieczonego o przyczynie odmowy.

Korzystanie z leczenia uzdrowiskowego:

Wybór miejsca
Każde uzdrowisko posiada ustalone profile lecznicze.
Aktualnie są to:
1. Choroby ortopedyczno-urazowe,
2. Choroby układu nerwowego,
3. Choroby reumatologiczne,
4. Choroby kardiologiczne, nadciśnienie,
5. Choroby naczyń obwodowych,
6. Choroby górnych dróg oddechowych,
7. Choroby dolnych dróg oddechowych,
8. Choroby układu trawienia,
9. Cukrzyca,
10. Otyłość,
11. Choroby endokrynologiczne,
12. Osteoporoza,
13. Choroby skóry,
14. Choroby kobiece,
15. Choroby nerek i dróg moczowych,
16. Choroby krwi i układu krwiotwórczego,
17. Choroby oka i przydatków,
18. Choroby zawodowe,
Poszczególne uzdrowiska specjalizują się w określonych kierunkach leczenia, co uwarunkowane jest m.in. posiadaniem odpowiednich warunków klimatycznych oraz naturalnych surowców leczniczych. Na wybór miejsca leczenia decydujący wpływ mają dane medyczne zawarte w skierowaniu oraz możliwości NFZ (liczba zakontraktowanych miejsc). Dopuszcza się możliwość sugerowania przez lekarza wystawiającego skierowanie na leczenie uzdrowiskowe miejscowości, do której ubezpieczony mógłby lub powinien pojechać.
Narodowy Fundusz Zdrowia nie bierze jednak pod uwagę kierowanych przez pacjentów żądań dotyczących wspólnych wyjazdów grup towarzyskich, nie zapewnia również wyjazdów małżeńskich. O leczeniu uzdrowiskowym decydują tylko wskazania medyczne.

Warunki zakwaterowania
Poszczególne obiekty uzdrowiskowe oferują swoim kuracjuszom zróżnicowane formy zakwaterowania. Wybór standardu pokoju wiąże się z odpowiednią dopłatą, którą pokrywa ubezpieczony. NFZ nie zajmuje się zakwaterowaniem chorych w uzdrowiskach. Należy uzgadniać tego typu sprawy bezpośrednio z zakładami lecznictwa uzdrowiskowego.

Wyszczególnienie 1X - 30IV 1V - 30IX
1. Pokój 1 os. z pełnym węzłem sanitarnym 384,60 zł 478,80 zł
2. Pokój 1 os. bez pełnego węzła sanitarnego 304,50 zł 413,70 zł
3. Pokój 2 os. z pełnym węzłem sanitarnym 239,40 zł 384,60 zł
4. Pokój 2 os. bez pełnego węzła sanitarnego 217,35 zł 282,45 zł
5. Pokój wieloos. z pełnym węzłem sanitarnym 152,25 zł 195,30 zł
6. Pokój wieloos. bez pełnego węzła sanitarnego 130,20 zł 174,30 zł

Dojazd i powrót
Koszty przejazdu na leczenie uzdrowiskowe pokrywa ubezpieczony.
W uzdrowiskach pobierane są tzw. opłaty klimatyczne w wysokości ustalonej przez poszczególne gminy uzdrowiskowe. Opłat miejscowych nie pobiera się od osób przebywających na leczeniu szpitalnym. Opłaty te przekazywane są na rzecz gminy uzdrowiskowej i to gmina indywidualnie ustala ich wysokość, maksymalnie 3,2 zł za dobę.

Świadczenia medyczne przysługujące
ubezpieczonemu w ramach leczenia
uzdrowiskowego:
Opieka medyczna całodobowa (lekarska i pielęgniarska);
Zabiegi przyrodolecznicze w liczbie co najmniej 2 dziennie (w sanatorium) lub 3 dziennie (w szpitalu uzdrowiskowym), w tym przynajmniej jeden zabieg dziennie z wykorzystaniem naturalnego surowca leczniczego (borowina, wody mineralne, gazy lecznicze);
Zabezpieczenie w leki i materiały medyczne niezbędne do prowadzenia leczenia (leki stale przyjmowane należy przywieźć ze sobą);
Dieta odpowiednia do stanu zdrowia;
Edukacja zdrowotna;

Kto nie może jechać do uzdrowiska:
Leczenie uzdrowiskowe jest leczeniem bodźcowym, stąd niektóre schorzenia pod jego wpływem mogą ulegać zaostrzeniu. Bezwzględne przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego to:
- ostre choroby zakaźne;
- przewlekłe choroby zakaźne (czynna gruźlica, choroby weneryczne, choroby pasożytnicze);
- ogniska zapalne (ropne zapalenie migdałów, ropne zapalenie zatok obocznych nosa, ropnie okołozębowe, grzybice skóry);
- żółtaczka;
- choroby mające istotne wskazania do zabiegów chirurgicznych (kamica pęcherzyka żółciowego, kamica nerki, zwężenie odźwiernika, krwawienia z przewodu pokarmowego, przepuklina ze skłonnością do uwięźnięcia i inne);
- pełnoobjawowa niewydolność krążenia i oddychania;
- niewydolność narządowa wątroby, nerek;
- skazy krwotoczne ciężkiego stopnia;
- choroby psychiczne, niedorozwój umysłowy znacznego stopnia;
- poważne zaburzenia osobowości i zachowania;
- zespół psychoorganiczny, otępienie starcze;
- zniedołężnienie, całkowita niesprawność do samoobsługi;
- choroby wyniszczające układowe;
- choroby w ciężkim stanie ogólnym z przeciwwskazaniami do transportu;
- dużego stopnia nietrzymanie moczu i kału (cewnikowanie na stałe pęcherza);
- alkoholizm i narkomania;
- padaczka z częstymi napadami;
- czynna choroba nowotworowa;
- stany w przebiegu leczenia operacyjnego lub zachowawczego nowotworów: nerki, czerniaka złośliwego, białaczki i ziarnicy złośliwej oraz chłoniaków złośliwych przed upływem pięciu lat, pozostałe – przed upływem jednego roku od zakończenia leczenia;
- ciąża i okres karmienia;
- ostre, zapalne i niedokrwienne choroby kardiologiczne;
- groźne zaburzenia rytmu, w tym napadowe migotanie przedsionków ze zmianą rytmu serca w ciągu ostatnich 6 miesięcy;
- nadciśnienie tętnicze 3 stopnia z dwoma i więcej czynnikami ryzyka;