Od środy, 16 marca Polacy będą mogli składać w gminach wnioski o dofinansowanie kosztów zakwaterowania i wyżywienia przebywających w ich domach Ukraińców.

Wzory wniosków mają się pojawić w poniedziałek. Specustawa gwarantuje wsparcie w wysokości 40 zł na dzień, czyli 1,2 tys. zł miesięcznie, przez dwa miesiące. Pieniądze będą wypłacane wstecz - od dnia, w którym przyjęliśmy uchodźców.

"Tak naprawdę każda osoba, która przyjęła pod swój dach Ukraińców, powinna złożyć jak najpóźniej ten wniosek, bo wtedy będzie on obejmował jak największy okres. Jeżeli ktoś złoży wniosek i dostanie finansowanie wstecz, a dalej będzie pomagał, to będzie potrzebny kolejny wniosek" - wyjaśnił wiceszef MSWiA, Paweł Szefernaker.

Na razie nie wiadomo, czy o wsparcie będą mogły ubiegać się wyłącznie osoby fizyczne, czy reż firmy, ani jak będzie trzeba udowodnić, że gości się uchodźców. Wiele kwestii wyjaśni wzór wniosków i rozporządzenie, na które czekają również samorządy.

W środę, 16 marca, ruszy również rejestracja osób z Ukrainy, chcących uzyskać PESEL, podjąć pracę i uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej.

Pobyt, PESEL, szkoła, praca

Ustawa gwarantuje legalność pobytu obywatelom Ukrainy, a także ich małżonkom niemającym obywatelstwa ukraińskiego, którzy wjechali z Ukrainy do Polski od początku rosyjskiej inwazji. Pobyt ukraińskich uchodźców w naszym kraju będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy. Legalny będzie także pobyt dzieci urodzonych już w Polsce przez Ukrainki, które uciekły przed wojną.

Zgodnie z ustawą po upływie 9 miesięcy uchodźcy, których pobyt uznano za legalny, mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat.

Na mocy specustawy uchodźcy z Ukrainy będą mogli m.in. otrzymać numer PESEL i założyć Profil Zaufany. O nadanie numeru PESEL uchodźcy mogą wnioskować w urzędzie gminy.

Uchodźcy będą także mogli podjąć w Polsce pracę i uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej.

Uczniowie i studenci będą mogli kontynuować naukę w polskich szkołach i uczelniach.

Samorządy po 24 lutego mogą udzielać pomocy obywatelom Ukrainy i wsparcia społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw, w tym również poprzez wydatkowanie środków finansowych.

Dla tych, którzy byli w Polsce wcześniej

Większość przepisów ustawy nie dotyczy Ukraińców, którzy przebywali w Polsce legalnie przed wojną. Terminy ważności ich wiz krajowych i zezwoleń na pobyt czasowy, które upłynęłyby w czasie wojny, zostaną jednak na jej mocy wydłużone do końca roku. Terminy przypadające po 24 lutego m.in. ważności kart pobytu czy polskich dokumentów tożsamości obywateli Ukraińy, zostaną wydłużone o 18 miesięcy. Przez 18 miesięcy będzie też uznawany za legalny pobyt obywatela Ukrainy, jeśli w czasie wojny straciłby możliwość przebywania w Polsce na podstawie np. wizy Schengen lub w ramach ruchu bezwizowego.

Ustawa zaostrza też kary za przestępstwa związane z handlem ludźmi i sutenerstwem popełnione w czasie wojny na Ukrainie.