Nie masz konta? Zarejestruj się

Babice

Tajemnice kaplicy zamku Lipowiec

15.10.2023 13:00 | 0 komentarzy | 4 047 odsłony | Michał Koryczan

Kaplica przebudowanego w XVIII wieku zamku Lipowiec miała być jego perłą. Swój blask zachowała jednak tylko 50 lat. Dla jej fundatorów też nie okazała się szczęśliwa. Jeden zmarł niedługo po rozpoczęciu prac, a drugi niedługo po ich zakończeniu.

0
Tajemnice kaplicy zamku Lipowiec
Rekonstrukcja wyglądu wnętrza kaplicy, wykonana przez Kamila Bogusza. UDOSTĘPNIONE PRZEZ KAMILA BOGUSZA
Wiesz coś więcej na ten temat? Napisz do nas
Dziejami zamkowej kaplicy zainteresował się historyk kościoła Kamil Bogusz, dyrektor Muzeum w Chrzanowie.

- Niestety, nie wiemy gdzie kaplica znajdowała się pierwotnie. W średniowieczu zazwyczaj lokowano ją tuż przy bramie wjazdowej lub nad nią. Średniowieczne kaplice zamkowe były najczęściej niewielkimi pomieszczeniami z jednym oknem. Być może w Lipowcu znajdowała się nad refektarzem. Na chwilę obecną bez dalszej analizy architektoniczno-źródłowej, nikt nie jest w stanie tego przesądzić - mówi Kamil Bogusz.

Zachował się natomiast opis kaplicy XVII-wiecznej, która znajdowała się na pierwszym piętrze i miała dwa okna. Nie wiadomo, w której części twierdzy się mieściła.

Po pożarze w XVII wieku (po potopie szwedzkim), zamek stracił na znaczeniu. W XVIII wieku biskupstwo krakowskie doszło do wniosku, że zamek trzeba wyremontować, chociażby na potrzeby rekolekcji.

- W XVIII wieku biskupstwo krakowskie doszło do wniosku, że zamek trzeba wyremontować, chociażby na potrzeby rekolekcji. Przebudowę zainicjował biskup Konstanty Felicjan Szaniawski herbu Junosza, który zmarł jednak na Lipowcu w 1732 r. Dla jego następcy, biskupa Jana Aleksandra Lipskiego kontynuacja prac nie była priorytetem. Dopiero kolejny z biskupów, Andrzej Stanisław Kostka Załuski herbu Junosza zajął się na poważnie tą potężną inwestycją - opowiada Kamil Bogusz

Jednym z jej ważniejszych punktów była budowa kaplicy. Powstała nad skarbcem. Jej pozostałości możemy zobaczyć do dziś. Jej opis został szczegółowo przedstawiony w dwóch zachowanych dokumentach: aktach wizytacji z 1783 r. oraz lustracji klucza lipowieckiego z 1789 r.

Dzięki temu można krok po kroku odtworzyć wygląd kaplicy. O wstępną wersję rekonstrukcji wyglądu jej wnętrza pokusił się Kamil Bogusz.

- Na kaplicę przeznaczono dwie kondygnacje. Miała wymiary około siedem na siedem metrów. Pod względem kubatury była największym pomieszczeniem w zamku. Po jej prawej stronie na pierwszym i drugim piętrze były cele. Uwięzieni w nich duchowni mogli więc słuchać mszy. Po lewej stronie, na pierwszym piętrze mieściła się infirmeria, czyli sala przeznaczona dla chorych - mówi Kamil Bogusz.

Andrzej Stanisław Kostka Załuski nie nacieszył się długo kaplicą i przebudowanym zamkiem. Zmarł w 1758 r., w tym samym, w którym zakończył się remont Lipowca.

Sama kaplica też niezbyt długo służyła, bo na początku XIX wieku w zamku wybuchł pożar i twierdza na dobre straciła na swym znaczeniu.

O tym jak szczegółową wyglądała XVIII-wieczna kaplica zamku Lipowiec i jakie jescze skrywa tajmenice, przeczytacie w najnowszym, 40. numerze "Przełomu", dostepnym w wersji papierowej i elektronicznej.