Ziemniaki po cabańsku

Potrawa z warzyw i wędlin, której podstawowym składnikiem są ziemniaki. Podawana na liściu kapusty,  konsumowana dzidką.

Znana od wieków i w pierwotnej postaci najczęściej przyrządzana w okresie wykopków, gdy ziemniaki, cebula, marchew i buraki były na polu dostępne. Teraz prawdziwy sezon na ziemniaki po cabańsku startuje, gdy można je już wykopać w ogródku, ale tak naprawdę da się je upiec przez cały rok.

Na przestrzeni lat sposób przyrządzania potrawy się zmieniał. Począwszy od wymiany garnka glinianego na bardziej wytrzymały - żeliwny, po sposób podawania potrawy z tradycyjnego - na liściach kapusty, na współczesny (na talerzu). Zmieniała się też nazwa - z ziemniaków pieczonych (prażonych), na ziemniaki po cabańsku. Wybrali ją mieszkańcy w plebiscycie zorganizowanym przez "Przełom" przy współpracy z chrzanowskim starostwem. Formalnie funkcjonuje od marca 2005 r. i jest zarejestrowana w ministerstwie rolnictwa jako potrawa tradycyjna z naszego terenu.

Sposób jej przygotowywania to splot lokalnych zwyczajów i preferncji kulinarnych wykonawców.

Zwykle produktami i ich układaniem w garnku zajmują się panie, a panowie dbają, żeby ziemniaki były dobrze upieczone.

Ziemniaki po cabańsku można podawać z kwaśnym mlekiem, maślanką, kefirem, podpiwkiem, kwasem chlebowym...

Bardzo pasuje do pieczonych ogórek kiszony lub małosolny.

Tradycyjnie potrawę kosumuje się nie widelcem, a dzidką. Dzidka to wystugany z gałązki patyczek z ostrą końcówką.

Przepis

(składniki do garnka ok. 8l)

5 kg ziemniaków, 1 kg kiełbasy, 70 dkg boczku, 1/2 kg cebuli, 1/4 kg marchwi, pęczek naci pietruszki, pół średniej wielkości buraka (ale niekoniecznie), sól, pieprz do smaku.

Ziemniaki obieramy i kroimy na ćwiartki lub w grube plastry. Cebulę i marchew oraz buraka kroimy w plastry. Drobno siekamy natkę pietruszki. Boczek kroimy w kostkę, a kiełbasę w plastry. Przygotowujemy pojedyncze liście kapusty do przykrycia garnka. Spód garnka smarujemy tłuszczem i wykładamy plastrami boczku. Pokrojone składniki układamy warstwami - najpierw ziemniaki, a następnie cebulę, boczek, kiełbasę, marchew, buraki, zieloną pietruszkę, do tego sól oraz pieprz, po czym kładziemy następną warstwę, aż do wyczerpania składników. Ostatnią powinny być ziemniaki. Całość przykrywamy liśćmi z kapusty. Na wierzch kładziemy wycięty z ziemi dareń (taki jak na obrazku), odwrócony ziemią do góry. Pieczemy przez godzinę. Zawartośc garnka przsypujemy na miskę, a następnie i nakładamy na liścia kapusty.