Fantastyczne zdjęcie z Chrzanowa. Gdzie to jest?

Archiwalna fotografia pokazuje Kolonię Fabryczną na chrzanowskim Fabloku, jakiej już dawno nie ma.

Zdjęcie zostało wykonane przed istniejącym wciąż biurowcem Fabloku z widokiem na jednorodną zabudowę robotniczą przy Fabrycznej. Dwa pierwsze obiekty, patrząc od lewej strony, zostały wyburzone w latach 80. minionego wieku. W ich miejscu znajduje się teraz wyasfaltowany plac.
- Zdjęcie pochodzi ze zbiorów Muzeum w Chrzanowie. Jest datowane na lata 30. XX w. i w oryginale zostało wykonane na płytce szklanej - mówi dyrektor Kamil Bogusz.

Historia Fabloku

Rozpoczęła się od inicjatywy czterech przedsiębiorców: Piotra Drzewieckiego, Władysława Jechalskiego, Stanisława Karłowskiego i Leopolda Wellisza. 22 maja 1919 roku status spółki akcyjnej "Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A." został zatwierdzony przez ministra przemysłu i handlu oraz ministra skarbu. W 1920 roku rząd podpisał porozumienie ze spółką na budowę tysiąca dwustu lokomotyw w ciągu dziesięciu lat. Budowa zakładu ruszyła w 1921 roku. W 1928 roku fabryka zajmowała 800 tys. mkw. Fablok posiadał własną kotłownię, wieżę ciśnień dostarczającą wodę na teren zakładu i osiedla robotniczego, a także bocznicę i tory kolejowe, łączące budynki fabryczne. Przez całe lata 30-te lokomotywy sprzedawano na Łotwę, do Maroka, ZSRR czy Bułgarii. Z fablokowskich hal wyszły dwie legendy międzywojennego kolejnictwa, m.in. wagony Luxtorpeda. Kolejnym dziełem był parowóz pospieszny Pm36. Wyprodukowano jedynie dwa jego egzemplarze. Jeden z nich otrzymał złoty medal na Światowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu w 1937 roku. Wraz z budową hal i infrastruktury w latach 1921-1924 wyrosły dwa osiedla zakładowe: Kolonia Fabryczna i Kolonia Rospontowa. Powołany w 1926 roku klub "Towarzystwo Sportowe Fablok" w 1939 roku prowadził już 14 sekcji.
W 1939 roku Fablok został przejęty przez Niemców i wcielony do koncernu Henschel & Sohn w Kassel. Niemcy postawili na produkcję parowozów towarowych. Po wojnie, w latach 1946-1950, kontynuowano produkcję tych maszyn pod spolszczoną nazwą "Ryś".
W okresie PRL-u kontynuowano produkcję na eksport. Lokomotywy sprzedawano do Albanii, Bułgarii, Chin, Jugosławii, Korei, Rumunii, Węgier, ZSRR i Maroka.
Wraz ze wznowieniem działalności rozkwitło życie zakładowe. Utworzono szkołę. Po licznych przekształceniach placówka funkcjonuje do dzisiaj jako Zespół Szkół Technicznych FABLOK w Chrzanowie. Powołano do życia Zakładowy Dom Kultury.
Przemianowany w 1977 roku na Fabrykę Maszyn Budowlanych i Lokomotyw Bumar-Fablok produkował również walce drogowe, przekładnie tramwajowe, maszyny górnicze, żurawie, koparki. Po zmianie ustroju nastąpił wieloletni proces prywatyzacji zakładu. Do starej nazwy Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce Fablok S.A. powrócono w 2009 roku. Cztery lata później Fablok ogłosił upadłość. W 2019 r teren i wyposażenie kupiła firma Martech-Plus.