Jak to robić ciekawie, efektywnie, a tym samym zachęcić osoby starsze, często schorowane, do trenowania swojego umysłu? To ciężka i odpowiedzialna praca. Czasami wysiłek nie przynosi rezultatów od razu. Wiedzą o tym też seniorzy, którzy świadomie chcą zachować sprawność intelektualną. Na szczególne wyzwania w tej materii napotykają opiekunowie osób starszych, zależnych, z niepełnosprawnościami.

Materiały edukacyjne

Pomocą może być „Siłownia pamięci", czyli seria bezpłatnych, ogólnodostępnych materiałów edukacyjnych dla seniorek i seniorów przygotowanych przez Fundację Stocznia z Warszawy. Materiały są dostępne na jej stronie.

Treningi umysłu przeznaczone są do samodzielnej pracy w warunkach domowych oraz do zajęć grupowych. Materiały są tak przygotowane, że nawet osoby bez żadnego doświadczenia mogą z nich korzystać, aby pozytywnie wpłynąć na samopoczucie i kondycję poznawczą seniorów. Zarówno oni sami, jak i członkowie rodziny, znajomi czy opiekunowie osób starszych znajdą tu wiele informacji, przykładów, wskazówek.

Kolejną grupą, która może wykorzystać gotowe treningi umysłu są osoby, które zajmują się tematyką senioralną, prowadzą zajęcia grupowe i indywidualne, np. w domach opieki, kultury i centrach aktywności senioralnej oraz pedagodzy, psycholodzy, pracownicy socjalni czy bibliotekarze.

Scenariusze zajęć są zaplanowane na cały rok kalendarzowy. Co bardzo istotne, wszystkie zajęcia mają stałą strukturę, a każde z nich - swój temat przewodni. To bardzo pomaga wypracować rytm ćwiczeń, nie trzeba za każdym razem tłumaczyć co, jak i w jakiej kolejności należy zrobić. To duże ułatwienie zarówno dla seniorów jak i dla prowadzących zajęcia.

Jak w sporcie

Proponowany trening umysłu ma temat przewodni, który łączy wszystkie jego elementy i składa się z:

1) rozgrzewki - zadania ruchowego - dzięki któremu dotlenia się mózg,

2) łatwego zadania intelektualnego pobudzającego pamięć i kreatywność,

3) ciekawostki - krótkiej informacji związanej z tematem przewodnim treningu,

4) ćwiczeń - zadań, których wykonanie pobudzi różne funkcje mózgu i typy pamięci,

5) pytania na koniec - służącego pobudzeniu wspomnień, refleksji lub marzeń,

6) odpowiedzi - rozwiązania ćwiczeń razem z uzasadnieniem.

„Siłownia pamięci" zawiera też serię zeszytów ćwiczeń „Ćwicz z nami umysł" oraz zeszytów tematycznych o różnorodnej tematyce, np. podróże, muzyka, zioła, święta, miasta kulinaria. Każdy jest osobną publikacją i można z nich korzystać w dowolnej kolejności. Jest w czym wybierać i można dostosować zeszyty do zainteresowań i ulubionych tematów naszych seniorów.

Poradnik i multimedia

Autorzy zachęcają, aby przed rozpoczęciem treningów zapoznać się z dostępnym na stronie internetowej „Poradnikiem", który wprowadza nas w tematykę treningu umysłu, a następnie z cyklem filmów szkoleniowych i materiałami dodatkowymi.

Poradnik zawiera informacje jak pracować z seniorami, jakie korzyści płyną z regularnego ćwiczenia funkcji poznawczych oraz jak skutecznie trenować. Dodatkowo znajdziemy w nim rekomendacje wartościowych publikacji poświęconych treningom umysłu, stron i programów pomocnych w przygotowywaniu własnych ćwiczeń oraz aplikacji i usług dla osób starszych.

W zakładce „Multimedia" znajdziemy filmy instruktażowe o różnorodnej tematyce, a nawet wykład na temat zmian jakie zachodzą w naszym funkcjonowaniu poznawczym wraz z wiekiem. Jest też coś dla osób, które nie mieszkają z seniorami w jednym domu - film jak zdalnie prowadzić treningi umysłu dla seniorów.

W zakładce „Warto wiedzieć" dowiemy się m.in. kiedy mówimy o zaburzeniach pamięci, po czym poznać, że u kogoś zaczyna się otępienie, a nawet jakie znaczenie ma dieta i wysiłek fizyczny,

Jak czytamy na stronie Fundacji „Siłownia pamięci" powstała z myślą o osobach starszych, w trosce o ich samodzielność, komfort życia i bezpieczeństwo. A do tego niezbędny jest sprawny umysł, czyli pamięć, logiczne myślenie, orientacja w przestrzeni, uwaga i planowanie.

Trening umysłu to ćwiczenia, które angażują różne obszary i funkcje mózgu, m.in. logiczne myślenie, pamięć, kreatywność, koncentrację i koordynację wzrokowo-ruchową. Badania dowodzą, że systematyczne ćwiczenia umysłu przynoszą wymierne efekty - poprawę jego sprawności lub utrzymanie aktualnego stanu. Mogą opóźnić objawy demencji nawet o 5-10 lat.

Wszystkie materiały (do pobrania bezpłatnie) znajdują się na stronie: https://www.silowniapamieci.pl/

oprac. Renata Hejmo na podst.: https://stocznia.org.pl/