Jak długo trzeba czekać na miejsce i ile kosztuje pobyt w PDPS w Płazie

Od 70 lat Powiatowy Dom Pomocy Społecznej w Płazie jest azylem dla niesamodzielnych i borykających się z chorobą psychiczną mieszkańców powiatu chrzanowskiego oraz okolic. Od tej placówki rozpoczynamy cykl tekstów poświęconych domom opieki w powiecie chrzanowskich i powiatach sąsiednich.

By dostać się do placówki w Płazie potrzebne jest posiadanie dokumentacji medycznej wystawionej przez  psychiatrę oraz zgoda zainteresowanego. W przypadku osób ubezwłasnowolnionych decyzję podejmuje opiekun prawny. Decyzję kierującą do DPS-u wydaje ośrodek pomocy społecznej dla miejsca zamieszkania chorego po uzupełnieniu stosownych dokumentów. Umieszczenie w domu następuje decyzją Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. 

Placówka oferuje bardzo dobre warunki. Mieszkańcy mają gdzie spacerować i uczestniczyć w zajęciach. Niektórzy z nich przebywają w PDPS-ie od ponad 30 lat. To nie tylko mieszkańcy powiatu chrzanowskiego, ale ludzie z całej Polski. Jest choćby grupa podopiecznych mówiąca gwarą śląską.

Koszt utrzymana mieszkańca może się wydawać duży – prawie 8 tysięcy złotych. Pokrywa on głównie wynagrodzenia pracowników PDPS i media oraz koszty utrzymania trzech budynków (jednym z nich jest  zabytkowy pałac) oraz 7 hektarów terenu, w tym parku.

- Mamy 52 pracowników terapeutyczno-opiekuńczych, pracujących w szczególnych warunkach, co wiążę się z wyższymi kosztami, które generują też podwyżki najniższej płacy - tłumaczy Anna Krzeczkowska, kierowniczka działu opiekuńczo-terapeutycznego.

Opłata za pobyt w PDPS nie może przekraczać 70 procent dochodu mieszkańca. Jeśli na przykład pensjonariusz otrzymuje świadczenie w wysokości tysiąca złotych, jego miesięczna opłata wyniesie 700 złotych. W przypadku braku wystarczających środków koszty pokrywają krewni (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice), a ostatecznie gmina.

Dawniej na umieszczenie w placówce w Płazie czekało nawet kilkanaście osób. Zanim zostali przyjęci mijały 3-4 lata. Obecnie zarejestrowane są pojedyncze osoby, a czas przyjęcia to zazwyczaj kilka miesięcy. Wszystkie miejsca są obecnie zajęte, a ich zwolnienie następuje w wyniku śmierci któregoś z mieszkańców. Średnia ich wieku to około 60 lat, przeważają kobiety. Dawniej placówka prowadzona przez siostry szarytki była tylko dla kobiet. W latach 90. stała się koedukacyjna.

- Dążymy do tego, aby jak najdłużej utrzymać naszych podopiecznych w ich społeczności. Gminy, które  ponoszą większość kosztów pobytu mieszkańców w DPS-ie, też borykają się z ograniczeniami finansowymi. Kiedy jednak choroba postępuje, konieczne staje się przekazanie takiej osoby pod fachową opiekę. Staramy się aktywizować naszych mieszkańców na wszelkie możliwe sposoby, aby chcieli wstać rano i zadbać o siebie i swoje otoczenie. Jak w domu – dodaje Anna Krzeczkowska. 

Mieszkańcy biorą udział w zajęciach manualnych, artystycznych (m.in. hafciarstwo, dziewiarstwo, wikliniarstwo, ogrodnictwo i ceramika) oraz socjoterapii. Od niedawna mogą też uczestniczyć w gimnastyce na świeżym powietrzu.

- Zauważamy bardzo dużą chęć do ćwiczeń, niezależnie od warunków atmosferycznych – podkreśla trener personalny Przemysław Rejdych, dbający także o bezpieczeństwo pensjonariuszy.

Mieszkańcy mogą uczestniczyć w licznych wycieczkach, a do ich dyspozycji są dwa samochody. Mogą korzystać z przepustek do rodziny oraz utrzymywać z bliskimi nimi kontakt telefoniczny. Brama wjazdowa jest otwarta, co ułatwia mieszkańcom wychodzenie na zewnątrz. A zarazem zaprasza do odwiedzin placówki.

Powiatowy Dom Pomocy Społecznej im. Adama Starzeńskiego w Płazie

Adres: Płaza, ul. Wiosny Ludów 4, tel. 603 888 147

Profil: Placówka publiczna dla przewlekle, psychicznie chorych

Liczba miejsc: 101

Koszt utrzymania mieszkańca w 2025 r.: 7.709,79 zł.

SZCZEGÓŁOWE ZASADY FINANSOWANIA POBYTU W DPS

Zgodnie z jej przepisami opłaty ponoszą: mieszkaniec DPS-u (lub jego przedstawiciel ustawowy, jeśli jest niepełnoletni), małżonek oraz zstępni przed wstępnymi, gmina, z której osoba została skierowana do DPS-u.

Obowiązek wniesienia opłaty w pierwszej kolejności spoczywa na mieszkańcu domu. Dopiero gdy jego dochody nie wystarczają na pokrycie kosztów, do płatności zobowiązane są kolejne osoby w hierarchii. Zstępni to potomkowie (dzieci) danej osoby, natomiast wstępni to jej przodkowie.

Jak oblicza się opłatę za DPS?

Mieszkaniec DPS-u pokrywa maksymalnie 70 proc. swojego dochodu na opłatę za pobyt. Oznacza to, że jeżeli koszt utrzymania w DPS-ie przekracza tę kwotę, pozostałe koszty muszą zostać uregulowane przez inne osoby zobowiązane, takie jak małżonek, zstępni przed wstępnymi, a ostatecznie przez gminę.

Załóżmy, że mieszkaniec DPS-u ma emeryturę w wysokości 3500 zł brutto. Maksymalna kwota, którą może przeznaczyć na pokrycie kosztów pobytu, to 70 proc. tej sumy, czyli 2450 zł. Jeśli miesięczny koszt pobytu w DPS wynosi 5000 zł, to po wniesieniu tej opłaty przez mieszkańca, pozostaje jeszcze 2550 zł do pokrycia.

Pozostałą kwotę muszą uiścić kolejno: małżonek, zstępni przed wstępnymi, w przypadku ich braku lub niemożności zapłaty – gmina, która skierowała tę osobę do DPS-u.

Od stycznia 2025 roku zmieniły się progi dochodowe, które wpłynęły na zasady ustalania opłat przez osoby zobowiązane. W 2024 roku 300 proc. kryterium dochodowego wynosiło 2328 zł dla osoby samotnie gospodarującej i 1800 zł dla osoby w rodzinie. Od stycznia 2025 roku roku kwoty te wzrosły odpowiednio do 3030 zł i 2469 zł. 

Zwolnienie z opłat za DPS – kto może skorzystać?

Jeśli sytuacja finansowa osoby zobowiązanej jest wyjątkowo trudna, np. z powodu nagłych zdarzeń losowych, choroby czy utraty pracy, można wnioskować o zwolnienie z części lub całości opłat. Art. 64 ustawy o pomocy społecznej mówi, że zarówno osoby wnoszące opłatę, jak i zobowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca mogą zostać z niej zwolnione na swój wniosek. Decyzję podejmuje ośrodek pomocy społecznej na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego.

W jakich sytuacjach można uniknąć opłat za DPS?

- jeśli występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;

- jeśli małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;

- jeśli osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko;

- jeśli osoba obowiązana do wnoszenia opłaty lub jej rodzic przebywała w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, na podstawie orzeczenia sądu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej osobie kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańcowi domu;

jeśli osoba obowiązana do wnoszenia opłaty przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu;

- jeśli osoba obowiązana do wnoszenia opłaty wykaże, w szczególności na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku, rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty.

Potrącanie opłaty za DPS z emerytury lub renty - zasady 2025

Opłaty za pobyt w DPS-ie mogą być regulowane bezpośrednio przez mieszkańca lub automatycznie potrącane z jego emerytury, renty lub zasiłku stałego. W takim przypadku odpowiedni organ emerytalno-rentowy lub ośrodek pomocy społecznej przekazuje odpowiednią kwotę na rachunek bankowy DPS-u.

Prawo stanowi, że po potrąceniu opłat mieszkaniec DPS-u musi zachować co najmniej 30 proc. swojego dochodu na własne potrzeby np. leki, ubrania, wizyty lekarskie, drobne przyjemności czy potrzeby, które nie są pokrywane w ramach podstawowej opieki w DPS-ie.

Zachowanie tej kwoty na potrzeby własne mieszkańca jest obligatoryjne i dotyczy wszystkich przypadków potrąceń. Dodatkowo, jeśli mieszkaniec DPS-u uznaje, że jego sytuacja finansowa wymaga szczególnego traktowania, może wnioskować o obniżenie opłat lub całkowite zwolnienie na podstawie indywidualnej oceny przeprowadzonej przez ośrodek pomocy społecznej.

Dzięki temu rozwiązaniu, nawet osoby o niższych dochodach mają zapewnione podstawowe zabezpieczenie finansowe, niezależnie od wysokości kosztów ich pobytu w placówce.