Kamienica dyrektorów Fabloku jak nowa

Ładnie została wyremontowana fasada kamienicy przy Paderewskiego 4 w Chrzanowie. Nie użyto styropianu, zachowano oryginalne tynki.

Zarówno ten budynek, jak i stojący obok (nr 2) odznaczają się bardzo ładnymi elewacjami. Obiekty powstały przed 1927 r. Mieściły się w nich mieszkania dla pracowników Pierwszej Fabryki Lokomotyw w Polsce „Fablok”. Lokatorem był m.in. inżynier Kazimierz Zembrzuski (pracował w Fabloku w latach 1930-1939, konstruktor parowozu Pt31 oraz Pm36), a po wojnie to samo mieszkanie zajmował inżynier Janusz Baurski (dyrektor Fabloku).
Czarno-białe zdjęcie pokazuje kamienicę przy Paderewskiego 4 w II poł. XX w. Pochodzi ze zbiorów Muzeum w Chrzanowie.

HISTORIA FABLOKU W SKRÓCIE

Rozpoczęła się od inicjatywy czterech przedsiębiorców: Piotra Drzewieckiego, Władysława Jechalskiego, Stanisława Karłowskiego i Leopolda Wellisza. 22 maja 1919 roku status spółki akcyjnej "Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A." został zatwierdzony przez ministra przemysłu i handlu oraz ministra skarbu. W 1920 roku rząd podpisał porozumienie ze spółką na budowę 1200 lokomotyw w ciągu 10 lat. Budowa zakładu ruszyła w 1921 roku. W 1928 roku fabryka zajmowała 800 tys. mkw. Fablok posiadał własną kotłownię, wieżę ciśnień dostarczającą wodę na teren zakładu i osiedla robotniczego, a także bocznicę i tory kolejowe, łączące budynki fabryczne. Przez całe lata 30-te lokomotywy sprzedawano na Łotwę, do Maroka, ZSRR czy Bułgarii. Z fablokowskich hal wyszły dwie legendy międzywojennego kolejnictwa, m.in. Luxtorpeda. Kolejnym dziełem był parowóz pospieszny Pm36. Wyprodukowano jedynie dwa jego egzemplarze. Jeden z nich otrzymał złoty medal na Światowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu w 1937 roku. Wraz z budową hal i infrastruktury w latach 1921–1924 wyrosły dwa osiedla zakładowe: Kolonia Fabryczna i Kolonia Rospontowa. Powołany w 1926 roku klub "Towarzystwo Sportowe Fablok" w 1939 roku prowadził już 14 sekcji.

W 1939 roku Fablok został przejęty przez Niemców i wcielony do koncernu Henschel & Sohn w Kassel. Niemcy postawili na produkcję parowozów towarowych. Po wojnie, w latach 1946–1950, kontynuowano produkcję tych maszyn pod spolszczoną nazwą "Ryś".

W okresie PRL-u kontynuowano produkcję na eksport. Lokomotywy sprzedawano do Albanii, Bułgarii, Chin, Jugosławii, Korei, Rumunii, Węgier, ZSRR i Maroka.

Wraz ze wznowieniem działalności rozkwitło życie zakładowe. Utworzono szkołę. Po licznych przekształceniach placówka funkcjonuje do dzisiaj jako Zespół Szkół Technicznych "FABLOK" w Chrzanowie. Powołano do życia Zakładowy Dom Kultury.

Przemianowany w 1977 roku na "Fabrykę Maszyn Budowlanych i Lokomotyw Bumar – Fablok" produkował również walce drogowe, przekładnie tramwajowe, maszyny górnicze, żurawie, koparki. Po zmianie ustroju nastąpił wieloletni proces prywatyzacji zakładu. Do starej nazwy "Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce Fablok S.A." powrócono w 2009 roku. Cztery lata później Fablok ogłosił upadłość. W 2019 r teren i wyposażenie kupiła firma Martech-Plus.