Coraz więcej osób pada ofiarą oszustów, którzy używają naszych danych osobowych, by np. wziąć kredyt. Aby temu zapobiec, w listopadzie ub. roku Ministerstwo Cyfryzacji wprowadziło usługę „Zastrzeż PESEL". Od tego czasu już ponad 2,7 mln osób zastrzegło swój PESEL.

Od 1 czerwca 2024 r. wszystkie instytucje finansowe będą musiały sprawdzić Rejestr Zastrzeżeń Numerów PESEL, zanim udzielą komuś pożyczki czy podpiszą umowę.

- Gdy nasz PESEL jest zastrzeżony, oszuści nie powinni móc wykorzystać naszych danych, aby zawrzeć umowę, np. na kredyt. Od 1 czerwca 2024 r. obywatele z zastrzeżonym PESEL-em, którzy padną ofiarą oszustwa i ktoś weźmie kredyt na ich dane, nie będą musieli spłacać takiego kredytu - podkreślił minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski.

Co to znaczy: Zastrzec PESEL

Numer PESEL jest jedną z najważniejszych danych, jakimi dysponujemy. Jeśli wykorzystają go niepowołane osoby, możemy znaleźć się w trudnej sytuacji. Jeśli obywatel zastrzeże swój numer PESEL, informacja o tym pojawi się w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL. Od 1 czerwca br. banki i firmy pożyczkowe oraz notariusze i operatorzy telekomunikacyjni będą musieli sprawdzać ten rejestr, nim podpiszą umowę z klientem. Jeśli np. udzielą pożyczki pomimo zastrzeżenia numeru PESEL, osoba poszkodowana, której dane skradziono, nie będzie musiała spłacać zadłużenia, które zaciągnęli oszuści.

W trosce o bezpieczeństwo danych zaleca się, aby na wszelki wypadek mieć swój PESEL cały czas zastrzeżony i cofać zastrzeżenie tylko w sytuacjach, kiedy planujemy załatwić konkretną sprawę.

Gdzie można zastrzec swój PESEL

W aplikacji mobilnej mObywatel 2.0, w serwisie internetowym mObywatel lub w dowolnym urzędzie gminy.

W aplikacji i serwisie mObywatel można także cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL z automatyczną datą ponownego zastrzeżenia, cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL bezterminowo, dowiedzieć się, jaka firma i instytucja sprawdzała Twój PESEL oraz z jakiego powodu, poznać historię swoich zastrzeżeń. W aplikacji można dodatkowo otrzymywać na swój telefon powiadomienia związane z usługą Zastrzeż PESEL.

Co jeszcze warto wiedzieć o zastrzeganiu numeru PESEL?

Numer PESEL można zastrzec, a także cofnąć jego zastrzeżenie bezpłatnie. Nie trzeba przy tym podawać przyczyny, ponieważ każda pełnoletnia osoba, która posiada nadany numer PESEL ma prawo dowolnie zarządzać statusem zastrzeżenia swojego numeru PESEL. Nie ma też znaczenia, ile razy PESEL zostanie zastrzeżony.

Zastrzeżony numer PESEL nie wpływa na: sprawy urzędowe (np. wzięcie ślubu, zameldowanie się czy wyrobienie dokumentów), sprawy zdrowotne (np. wizyty u lekarza, pobyt w szpitalu czy wykupienie recepty), udział w wyborach, ważność dokumentów (np. dowodu osobistego, paszportu czy prawa jazdy), korzystanie z profilu zaufanego, podróżowanie (np. przekraczanie granicy, podróże lotnicze czy kupowanie biletów lotniczych), wykonywanie czynności służbowych (np. podpisywanie umów w pracy), korzystanie z usług poczty (Poczta Polska może ubiegać się o dostęp do weryfikacji zastrzeżenia w rejestrze, ale nie ma takiego obowiązku ustawowego).

Zastrzeżenie możesz w każdej chwili cofnąć

W każdej chwili można cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL w aplikacji i serwisie mObywatel lub w urzędzie gminy. Zmiana od razu pojawi się w rejestrze.

Cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL można na dwa sposoby:

• bezterminowo - wtedy PESEL pozostanie niezastrzeżony do czasu ponownego zastrzeżenia,
• wyznaczając czas automatycznego ponownego zastrzeżenia.

Przypominamy o przerwie między ponowną zmianą statusu zastrzeżenia, która wynosi 30 minut. To oznacza, że można w każdej chwili zastrzec PESEL lub cofnąć zastrzeżenie, ale już kolejna zmiana statusu zastrzeżenia może nastąpić dopiero po 30 minutach.

Kiedy warto cofnąć zastrzeżenie

Zastrzeżenie numeru PESEL cofnij, gdy planujesz załatwić ważną sprawę i podpisać umowę z firmami i instytucjami finansowymi, w tym bankami i instytucjami kredytowymi (np. umowę o kredyt, pożyczkę, zakup z płatnością ratalną czy leasing), notariuszami (np. umowę o kupnie lub sprzedaży nieruchomości), operatorami telekomunikacyjnymi (np. gdy chcesz otrzymać kopię swojej karty SIM).

Zgubiony lub skradziony dowód osobisty

Nasze dane osobowe są szczególnie zagrożone, kiedy zgubimy dowód osobisty lub gdy ktoś nam go ukradnie. Od 1 czerwca, gdy zgłosimy że utraciliśmy dowód osobisty jednocześnie automatycznie zostanie zastrzeżony numer PESEL.

Zastrzeżenie PESEL nie będzie mieć wówczas wpływu na wyrobienie nowego dowodu osobistego - będzie można to zrobić tak samo jak do tej pory.

Takie zastrzeżenie nie zostanie automatycznie cofnięte z chwilą, gdy uzyskamy nowy dowód osobisty. W takim przypadku, jeśli chcemy cofnąć zastrzeżenie, musimy zrobić to elektronicznie w aplikacji lub serwisie mObywatel albo stacjonarnie w dowolnym urzędzie gminy.

(źródło: gov.pl)