Rośnie liczba chorych na koklusz zwany krztuścem. Co to za choroba?

3200 osób w lipcu zachorowało w Polsce na krztusiec, a od początku roku - już ponad 8600. To 18 razy więcej niż w tym samym okresie 2023 r. - wynika z meldunku NIZP- PZH. Choroba rozwija się też w powiecie chrzanowskim.

W 2022 roku w powiecie chrzanowskim nie było żadnego przypadku zachorowania na krztusiec. W 2023 Sanepid zarejestrował 2 przypadki. W 2024 r., w ciągu siedmiu miesięcy przypadków było sześć. Trzy w gminie Chrzanów oraz trzy w gminie Libiąż. 

Koklusz szaleje na Węgrzech, dlatego trzeba uważać podczas wakacyjnych podróży, bo to choroba zakaźna.

Jak rozpoznać krztusiec? Choć początkowa faza choroby często przypomina silne przeziębienie, to jednak w przypadku kaszlu, utrzymującego się powyżej 7 dni, można podejrzewać krztusiec. W takiej sytuacji niezbędna jest wizyta u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Bakterie wykrywa się laboratoryjnie. Badania są odpłatne.

Leczenie 

Żeby zwalczyć infekcję wywołaną pałeczkami krztuśca, konieczne jest zastosowanie antybiotyku. Antybiotykoterapia skutecznie hamuje rozwój zakażenia i skraca czas zaraźliwości choroby. Pacjent zażywający antybiotyk przestaje być zagrożeniem dla otoczenia już po 5 dniach przyjmowania leków.

Jeśli zaś chodzi o napady kaszlu, można łagodzić je wyłącznie objawowo, jednak leki hamujące odruch kasłania nie zawsze są efektywne w przebiegu krztuśca.

W przypadku niemowląt i małych dzieci lekarz może zdecydować o leczeniu szpitalnym. 

Szczepienie

Jedynym skutecznym sposobem profilaktyki krztuśca są szczepienia ochronne, wpisane w kalendarz obowiązkowych szczepień u dzieci. Nie oznacza to jednak, że dorośli są odporni na zakażenie – żeby zapewnić sobie ochronę przed krztuścem i jego powikłaniami, należy zgłaszać się na szczepienia przypominające raz na dekadę.

W szczepieniu na koklusz stosuje się szczepionki DTP – błoniczo – tężcowo – krztuścowe. Wyróżnia się szczepionkę DTwP, która zawiera pełnokomórkowy składnik krztuśca oraz DTaP z bezkomórkowym składnikiem krztuśca.

Pierwszą dawkę szczepionki podaje się w 2. miesiącu życia. Następnie w 3-4, 5 i 16-18 (przy czym szczepionką DTaP szczepi się również w 6. roku życia).

Na jak długi czas szczepienie pozostaje efektywne? W przypadku szczepionki DTwP jest to okres 10-12 lat. Po szczepieniu wykonanym szczepionką DTaP jest to krótszy czas – około 5 lat.

Przechorowanie kokluszu nie daje pełnej odporności. 

Główny Inspektor Sanitarny dr Paweł Grzesiowski informował w lipcu o zgonie miesięcznego dziecka z powodu krztuśca. Zakażeniu uległo dziecko, które nie miało jeszcze odporności poszczepiennej, ponieważ szczepienia przeciw krztuścowi zaczynają się od 7. tygodnia życia. Odporność poszczepienna rozwija się najwcześniej po trzeciej dawce szczepionki, a więc mniej więcej, kiedy dziecko ma sześć miesięcy.

Ostatnie szczepienie przeciwko krztuścowi według kalendarza szczepień dziecko otrzymuje w wieku 14 lat.

Jak objawia się krztusiec?

Krztusiec, zwany również kokluszem, to ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywołana przez pałeczkę krztuśca (Bortedella pertussis). Rozprzestrzenia się drogą powietrzno-kropelkową. Typowym objawem choroby u niemowląt jest napadowy, szczekający kaszel z wydzielaniem lepkiej wydzieliny, natomiast u dorosłych przewlekły kaszel. Napady kaszlu mogą utrzymywać się nawet 2-3 miesiące. Krztusiec może prowadzić do uszkodzenia płuc, uszkodzenia mózgu, niedowładów, uszkodzenia nerwów czaszkowych i prowadzić do trwałego kalectwa. Na wystąpienie powikłań szczególnie narażone są niemowlęta i małe dzieci.