Stare numery

Niewiele ponad czterdzieści lat minęło od wydania ,,Ogólnopolskiego Spisu Tele-adresowego. Telefon - telegraf - telex” na lata 1970/1971, ale dzisiaj przegląda się to opasłe tomisko jak kroniki Kadłubka albo Długosza. Prawie nic w Chrzanowie, Trzebini czy Krzeszowicach nie jest już takie, jak było wtedy.

 Niewiele ponad czterdzieści lat minęło od wydania ,,Ogólnopolskiego Spisu Tele-adresowego. Telefon - telegraf - telex" na lata 1970/1971, ale dzisiaj przegląda się to opasłe tomisko jak kroniki Kadłubka albo Długosza. Prawie nic w Chrzanowie, Trzebini czy Krzeszowicach nie jest już takie, jak było wtedy.

Adresy i telefony wszystkich ważniejszych polskich instytucji, urzędów oraz państwowe i spółdzielcze podmioty gospodarcze dało się zmieścić na mniej niż tysiącu stron formatu A4. Chrzanów mieścił się swobodnie na dwóch stronach. Numery telefonów w tym mieście były wtedy czterocyfrowe. Zaczynały się od cyfr 2, 3 lub 4. Według spisu, w Chrzanowie były trzy apteki (na ul. Piastowskiej, al. Lenina i ul. Koniewa) i cztery banki (przy al. Lenina był Spółdzielczy, Inwestycyjny i Narodowy Bank Polski, a przy Kościuszki znajdował się Bank Rolny). Był także oddział Powszechnej Kasy Oszczędności przy ul. Komuny Paryskiej, ale w dziale bankowym go pominięto. O wiele dłuższa była lista przedsiębiorstw. Warto może spojrzeć na te, które od dawna nie istnieją i zostały już nawet zapomniane. Fabryka Wyrobów Trykotowych znana pod nazwą ETO figuruje w spisie jako... Żywieckie Zakłady Przemysłu Terenowego. Siedziba przy ul. Słowackiego daje pewność, że chodzi właśnie o starą chrzanowską wytwórnię oddaną pod zarząd Żywca. Przy ul. Słowackiego miały siedzibę Chrzanowskie Zakłady Metalowe Przemysłu Terenowego. Także one powstały na bazie przedwojennych firm prywatnych. Z mapy gospodarczej zniknęło także Przedsiębiorstwo Robót Górniczych mające wtedy siedzibę przy ul. Mickiewicza. Jego los podzieliło Przedsiębiorstwo Remontowo-Montażowe Handlu Wewnętrznego, Rejon Eksploatacji Dróg Publicznych z Kątów, Zakłady Zbożowe PZZ, Zakłady Górnicze Chrzanów czy Zakłady Mięsne.

Wiele miejsca w spisie zajmowały przedsiębiorstwa budowlane, ale były to firmy krakowskie, które miały u nas swoje oddziały budujące nowe osiedla w Chrzanowie. W spisie występuje Krakowskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego, Krakowskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych, Krakowskie Przedsiębiorstwo Transportowe Budownictwa.

Po jednym numerze telefonów umieszczono przy chrzanowskich spółdzielniach. Można było zadzwonić do Spółdzielni Kaflarzy i Zdunów przy Śląskiej, Spółdzielni Pracy Automat przy Garncarskej czy Wojewódzkiej Spółdzielni Transportu Wiejskiego mającej biura przy Oświęcimskiej.

Spis telefonów to także kronika przemian politycznych. Wśród najważniejszych wtedy miejsc w mieście i powiecie był komitet Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Do chrzanowskiego wymienionych było siedem numerów, a na przykład do Fabloku były tylko trzy. Przy alei Lenina oprócz PZPR miały siedziby tzw. bratnie stronnictwa, czyli Stronnictwo Demokratyczne i Zjednoczone Stronnictwo Ludowe. Związek Młodzieży Socjalistycznej miał lokal przy ul. Oświęcimskiej, a Związek Młodzieży Wiejskiej przy ul. Komuny Paryskiej. Każdej z tych organizacji przydzielono po jednym numerze telefonu. O właściwe oblicze moralno-polityczne społeczności dbał także Front Jedności Narodu, którego komitet powiatowy był przy al. Lenina. Namiastką samorządu były Miejskie i Powiatowe Rady Narodowe mające siedzibę przy tejże alei. Powiatowa rada miała do dyspozycji kilkanaście numerów telefonów, co świadczy o jej randze w ówczesnym systemie zarządzania. Ważny był zapewne także Powiatowy Sztab Wojskowy, który kwaterował przy ul. Kościuszki. Miał własną centralę i tylko do niej był podany numer.

Książka zawierała także cenne informacje dla turystów. Dla przyjezdnych były numery Hotelu Miejskiego przy al. Lenina 66 oraz licznych hoteli robotniczych. Spis telefonów nie podawał natomiast numerów do restauracji i barów. Tych trzeba było szukać w lokalnych książkach telefonicznych.

Zakup ,,Ogólnopolskiego Spisu Tele-adresowego. Telefon - telegraf - telex" był sporym wydatkiem, bo jego cena detaliczna wynosiła 200 zł (czyli równowartość np. 10 tabliczek wedlowskiej czekolady albo 20 kg cukru). Chętnych na zakup raczej jednak nie brakowało, bo książka była niezwykle przydatna.
(l)

PRZEŁOM nr 1 (1072) 2 I 2013