Coś pięknego skrywa dawny biurowiec Fabloku w Chrzanowie

Kiedyś tak wyglądał budynek administracyjny Fabloku przy ul. Fabrycznej, postawiony w 1936 r. Zdjęcie pochodzi ze zbiorów Muzeum w Chrzanowie.

Krzysztof Brandys ze Stowarzyszenia „Stacja Chrzanów” precyzuje, że archiwalna fotografia została wykonana od strony torów.

- W środku są piękne modernistyczne wnętrza w stylu art deco – dopowiada.

Po drugiej wojnie światowej biurowiec został rozbudowany. Dostawiono skrzydło mające już trzy kondygnacje, frontem zwrócone do ulicy Fabrycznej.

TAK OBECNIE WYGLĄDA OPUSZCZONY BIUROWIEC FABLOKU OD STRONY FABRYCZNEJ W CHRZANOWIE

Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce FABLOK powstała w 1919 r. Produkowała parowozy, po wojnie również lokomotywy spalinowe, żurawie samojezdne czy przekładnie tramwajowe. 21 maja 2013 r. sąd ogłosił upadłość spółki. Jej majątek kupiła od syndyka firma Martech-Plus.

HISTORIA FABLOKU W SKRÓCIE

• Rozpoczęła się od inicjatywy czterech przedsiębiorców: Piotra Drzewieckiego, Władysława Jechalskiego, Stanisława Karłowskiego i Leopolda Wellisza. 22 maja 1919 roku status spółki akcyjnej "Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A." został zatwierdzony przez ministra przemysłu i handlu oraz ministra skarbu. W 1920 roku rząd podpisał porozumienie ze spółką na budowę 1200 lokomotyw w ciągu 10 lat. Budowa zakładu ruszyła w 1921 roku. W 1928 roku fabryka zajmowała 800 tys. mkw. Fablok posiadał własną kotłownię, wieżę ciśnień dostarczającą wodę na teren zakładu i osiedla robotniczego, a także bocznicę i tory kolejowe, łączące budynki fabryczne. Przez całe lata 30-te lokomotywy sprzedawano na Łotwę, do Maroka, ZSRR czy Bułgarii. Z fablokowskich hal wyszły dwie legendy międzywojennego kolejnictwa, m.in. Luxtorpeda. Kolejnym dziełem był parowóz pospieszny Pm36. Wyprodukowano jedynie dwa jego egzemplarze. Jeden z nich otrzymał złoty medal na Światowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu w 1937 roku. Wraz z budową hal i infrastruktury w latach 1921–1924 wyrosły dwa osiedla zakładowe: Kolonia Fabryczna i Kolonia Rospontowa. Powołany w 1926 roku klub "Towarzystwo Sportowe Fablok" w 1939 roku prowadził już 14 sekcji.
• W 1939 roku Fablok został przejęty przez Niemców i wcielony do koncernu Henschel & Sohn w Kassel. Niemcy postawili na produkcję parowozów towarowych. Po wojnie, w latach 1946–1950, kontynuowano produkcję tych maszyn pod spolszczoną nazwą "Ryś".
• W okresie PRL-u kontynuowano produkcję na eksport. Lokomotywy sprzedawano do Albanii, Bułgarii, Chin, Jugosławii, Korei, Rumunii, Węgier, ZSRR i Maroka.
• Wraz ze wznowieniem działalności rozkwitło życie zakładowe. Utworzono szkołę. Po licznych przekształceniach placówka funkcjonuje do dzisiaj jako Zespół Szkół Technicznych "FABLOK" w Chrzanowie. Powołano do życia Zakładowy Dom Kultury.
• Przemianowany w 1977 roku na "Fabrykę Maszyn Budowlanych i Lokomotyw Bumar – Fablok" produkował również walce drogowe, przekładnie tramwajowe, maszyny górnicze, żurawie, koparki. Po zmianie ustroju nastąpił wieloletni proces prywatyzacji zakładu. Do starej nazwy "Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce Fablok S.A." powrócono w 2009 roku. Cztery lata później Fablok ogłosił upadłość. W 2019 r teren i wyposażenie kupiła firma Martech-Plus.

CZYTAJ TAKŻE: