Migracje i globalne wyzwania oczami młodzieży. Raport Centrum Edukacji Obywatelskiej.

Po wybuchu wojny ponad 4 miliony Ukraińców i Ukrainek znalazło w Polsce swoje schronienie. Są z nami już 117 dni. Z dnia na dzień zmienili całe swoje życie. Jaki jest stosunek młodych Polaków do uchodźców?

W Światowym Dniu Uchodźcy, obchodzonym 20 czerwca, Centrum Edukacji Obywatelskiej opublikowało raport "Młodzi wobec globalnych wyzwań 2022", w którym wskazuje, jak migranci postrzegani są przez młode pokolenie. Wyniki pokazują, jakie są wyzwania w edukacji międzykulturowej i w jakim stopniu młodzież angażuje się w problemy społeczne: migracje, tożsamość europejska i zmiany klimatu.

● 60 proc. młodych ludzi, którzy uważają zmiany klimatu, równość płci i migracje
za globalne problemy, ma poczucie wpływu na nie

● ponad 80 proc. badanych jest gotowych, aby poznać kilka słów w języku
ukraińskim i pomóc uchodźcom i uchodźczyniom w nauce

● 3/4 badanej młodzieży chętnie usiądzie w ławce z uczniem uchodźczym, zaś 72
proc. chciałoby zaznajomić się z ukraińską kulturą

Czy młodzi rozumieją światowe problemy społeczne? Czy mają potrzebę aktywnego
włączania się w pomoc?

Migracje to jedno z największych wyzwań współczesnego świata, ale też część naszej
codzienności. Badania PISA1 wykazują, że polscy piętnastolatkowie mają większą wiedzę o
globalnych zagadnieniach niż ich rówieśniczki i rówieśnicy z innych krajów OECD 2 .

Młodzież chce poznawać warunki życia w różnych kręgach kulturowych, inne religie i tradycje. Aż 60
proc. młodych, którzy uważają migracje, zmiany klimatu i równość płci za globalne wyzwania, ma poczucie wpływu na nie.

- W ostatnich latach coraz częściej widzimy, że młodzież chce zajmować się nie tylko
tematami, którymi żyje w swoim środowisku, ale także coraz bardziej troszczy się np. o losy
społeczeństwa, dostrzegając znaczenie ochrony praw człowieka. Za takimi postawami stoją
wartości, jak poszanowanie godności, wolność, równość czy demokracja. Szkoły, które
tworzą przestrzeń do poruszania tych zagadnień i wzmacniania takich wartości przyczyniają
się do budowania społeczeństwa pluralistycznego, bardziej otwartego na różnorodność.
Zachęcają też w ten sposób do tego, by grać do wspólnej bramki, czyli uczyć współpracy i
zaangażowania - to obok szacunku i uczenia się kluczowe wartości, które stoją u podstaw
misji CEO - mówi Elżbieta Krawczyk, szefowa Działu Edukacji Globalnej i Ekologicznej,
członkini Zarządu CEO.
Inny to też nasz

Mają wiecej wiedzy niż dorośli

Dzieci i nastolatkowie na ogół wykazują się niższym poziomem dystansu społecznego niż
dorośli. Nie chodzi tu o podejście pokoleniowe, a stopniowe zbieranie doświadczeń i
edukację.
Młodzież jest pozytywnie nastawiona do obecności uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy w
różnych przestrzeniach: zarówno prywatnej, jak i publicznej.

Stosunek młodych do polityki migracyjnej wobec naszych sąsiadów z Ukrainy wiąże się z płcią (większą otwartością wykazują się młode kobiety), wiekiem (największa otwartość w grupie 16-17 lat) i
wykształceniem matki (im wyższe, tym większa przychylność).

Postawy wobec migrantów z Ukrainy nie zależą od wielkości miasta zamieszkania, regionu, oceny sytuacji materialnej ani poglądów politycznych. Dystans młodzieży wobec uchodźców i uchodźczyń spada wraz z wiekiem oraz wzrostem wykształcenia ich rodziców.

- W piątym dniu wojny mieliśmy w szkole pierwsze dziecko uchodźcze. Łącznie przyjęliśmy
13 dzieci z Ukrainy. Myślę, że nasza szkoła to dla nich bezpieczne miejsce. Dzieci dołączyły
do naszych klas na zajęcia i dodatkowo miały 2 godziny lekcji języka polskiego. Widziałam,
że nasi uczniowie chcieli pomóc, ugościć i zaopiekować się koleżankami i kolegami z
Ukrainy. Wiedziałam, że sobie poradzą. Dzieci w naszej szkole są otwarte i chętnie przyjęły
grupę nowych uczniów. To efekt tego, że od lat realizujemy wiele działań z edukacji
globalnej, pokazujemy, że styczność z innymi kulturami i religiami jest wartościowa. Nasi
uczniowie biorą udział w projektach Erasmus+, byli w Turcji, Rumunii, Litwie, Niemczech,
Grecji, Bułgarii. W szkole gościli wielu obcokrajowców z projektów Erasmus+, a także
Syryjczyka, który opowiadał o doświadczeniach uchodźczych, a Palestyńczyk prowadził u
nas warsztaty teatralne. Przez dwa lata mieliśmy ucznia z Białorusi, który był przez nas
bardzo ciepło przyjęty. Tak samo jest teraz, dzieci opiekują się sobą wzajemnie i bardzo się
zintegrowały. Zrodziły się liczne przyjaźnie. Jestem dumna z moich uczniów - opowiada
Anna Chełmińska, dyrektorka, Społecznego Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Kudowie
Zdroju.

Ponad 80 proc. badanych chce poznać kilka słów w języku ukraińskim i pomóc uchodźcom i
uchodźczyniom w nauce. Aż ¾ dzieci w szkołach chętnie usiądzie w ławce z uczniem
uchodźczym, zaś 72 proc. chciałoby zaznajomić się z ukraińską kulturą.

Nie w każdym przypadku podejście młodych jest tak optymistyczne.

Z raportu wynika, że młodzież jest bardziej skłonna podjąć działania na rzecz poznawania i wspierania osób z Ukrainy niż z Bliskiego Wschodu. Dodatkowo młodsi respondenci (w wieku 13-15 lat) wykazują wyższy poziom dystansu niż ich starsi koledzy i koleżanki (od 16. roku życia).

Czego trzeba uczyć młodzież?

Autorzy raportu wskazują na potrzebę edukacji w zakresie polityki, relacji międzynarodowych czy kultury. Nastolatkowie chcieliby także częstszej obecności na lekcjach zagadnień takich jak ochrona praw człowieka, pokój i konflikty na świecie czy wielokulturowość. W ten sposób uczniowie zdobywają wiedzę, stają się świadomymi obywatelami, uwrażliwiają się na innych, a przede wszystkim czują się za nich
odpowiedzialni.

Centrum Edukacji Obywatelskiej wierzy, że szkoła powinna łączyć naukę szkolną z nauką o
bieżących wydarzeniach, odwoływaniem się do aktualnej sytuacji społecznej, politycznej,
gospodarczej, środowiskowej, zarówno lokalnej, jak i globalnej. Może być także przestrzenią
do poruszania trudnych, kontrowersyjnych tematów. Dzięki temu szkoła odgrywa ważną rolę
w kształtowaniu postaw, wartości, umiejętności i kompetencji przyszłości. Te pomogą
młodym stawiać czoła współczesnym problemom.
- Przez aktywny samorząd uczniowski, edukację obywatelską i europejską, działanie z
sąsiadami, organizacje społeczne, takie jak Centrum Edukacji Obywatelskiej wspierają
szkołę, dyrekcję, nauczycieli i grupy uczniowskie w rozwijaniu edukacji. Tym bezpośrednio
przyczyniają się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i wspólnoty europejskiej opartej
na wartościach takich samych jak w szkole: poszanowania godności ludzkiej, wolności,
demokracji, równości - dodaje Mateusz Wojcieszak, prezes zarządu Fundacji Pole Dialogu,
współpracownik Centrum Edukacji Obywatelskiej.

*********

Raport "Młodzi wobec globalnych wyzwań 2022" realizowany jest w ramach kampanii
edukacyjnej "Ponad granicami. Rozmawiajmy o migracjach". Badanie zostało
przeprowadzone techniką CAWI w dniach 18-21 kwietnia 2022, na próbie losowej 500 osób
w wieku 13-19 lat.
Szczegółowe informacje na temat raportu: https://globalna.ceo.org.pl/materialy/raport-z-
badan-mlodziez-na-rzecz-globalnych-wyzwan-2022/
Instagram kampanii: https://www.instagram.com/ponadgranicami/
***
Centrum Edukacji Obywatelskiej to największa edukacyjna organizacja pozarządowa w Polsce. Przy
jej wsparciu nauczycielki i nauczyciele wprowadzają do szkoły metody nauczania i tematy, dzięki
którym uczennice i uczniowie angażują się w swoją edukację i lepiej radzą sobie z wyzwaniami
współczesnego świata.