Gdzie sprawdzić niewiarygodnych przedsiębiorców? Wiele słyszy się o umieszczaniu danych o nierzetelnych dłużnikach w rejestrach, do których istnieje powszechny dostęp. Czy jednak wiemy, w jaki sposób te instytucje działają?

Rejestr Dłużników Niewypłacalnych (RDN) prowadzony jest jako informatyczna baza danych w Krajowym Rejestrze Sądowym. W odróżnieniu od podobnego zbioru danych, prowadzonego przez banki pod nazwą BIK - Biuro Informacji Kredytowej - Rejestr Dłużników Niewypłacalnych jest instytucją mającą charakter powszechny i urzędowy. Tworząc Rejestr Dłużników, tak określono jego rolę: „cel tego rejestru jest głównie informacyjny. Osoby niewiarygodne w obrocie gospodarczym powinny być znane wszystkim, aby w ten sposób ostrzec innych przed ich niesolidnością czy wręcz działalnością przestępczą”. Nazwa rejestru może być odrobinę myląca. Wpisywani są do niego nie tylko dłużnicy niewypłacalni, ale także ci, którzy pozostali wypłacalni, lecz z innych przyczyn nie regulują swoich zobowiązań.

Wpisy do RDN następują zarówno z urzędu, jak i na wniosek wierzyciela. Z urzędu oznacza, że wpis nastąpi bez konieczności składania wniosku przez wierzyciela. W tym celu zarówno sądy, jak i komornicy obowiązani są niezwłocznie zawiadamiać sąd rejestrowy o okolicznościach uzasadniających konieczność ujawnienia dłużnika w RDN.
I tak z urzędu wpisane zostaną: osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość (lub jeżeli oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości, gdyż majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania lub gdy umorzono egzekucję z uwagi na fakt, iż dłużnik nie posiada majątku, z którego taka egzekucja może być skutecznie prowadzona); wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki - za wyjątkiem wspólników w spółce komandytowej, jeżeli ogłoszono jej upadłość (lub jeżeli oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości, gdyż majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania lub gdy umorzono egzekucję z uwagi na fakt, iż dłużnik nie posiada majątku, z którego taka egzekucja może być skutecznie prowadzona); dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku; osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni; osoby obciążone obowiązkiem alimentacyjnym, których zaległość przekracza okres 6 miesięcy.

Na wniosek wierzyciela można ujawnić niesolidnego dłużnika w RDN, jeśli wierzyciel posiada tytuł wykonawczy (którym najczęściej jest wyrok sądu), wystawiony przeciwko osobie fizycznej, która w terminie 30 dni od daty wezwania do zapłaty nie dokonała spłaty długu.

Podmioty prowadzące działalność gospodarczą, przeciwko którym wydano tytuł wykonawczy oraz którzy w terminie 30 dni od wezwania nie spłacili długu, ujawniani są w dziale 4 rejestru przedsiębiorców.

Wniosek o wpis dłużnika składany jest na formularzu KRS-D1, dostępnym w sądach prowadzących rejestry, od którego należy wnieść opłatę 300 zł.

Dłużnik, jako osoba podlegająca wpisowi do RDN, zostanie wezwany przez sąd do wzięcia udziału w postępowaniu i zawiadomiony o terminie posiedzenia sądu. Jeśli adres dłużnika nie jest znany, sąd może wyznaczyć kuratora, a więc osobę, która będzie występować w jego miejsce. Wpisy dokonane w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych podlegają wykreśleniu z urzędu po upływie 10 lat od dnia dokonania wpisu. W pewnych okolicznościach wpisy mogą zostać wykreślone także przed tym terminem. Należy pamiętać, że wierzyciel nie ma obowiązku składania wniosku o wykreślenie dłużnika z RDN. Dłużnik o takie wykreślenie powinien sam zadbać. W tym celu musi złożyć odpowiedni wniosek do sądu rejestrowego o dokonanie wykreślenia.
Agnieszka Tobolska
Biuro Prawne w Chrzanowie

Przełom nr 8 (927) 24.02.2010