Męska rzecz - badać prostatę i jelito grube. 67 proc. panów tego nie robi

Obchodzony dziś Dzień Ojca i Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty to dobry moment, by zachęcić bliskich mężczyzn do większej troski o swoje zdrowie.

 Liczby nie pozostawiają złudzeń. Mężczyźni przykładają mniejszą wagę do swojego zdrowia, rzadziej się badają i krócej żyją. Raport z 2023 r. „Zdrowie? Męska Sprawa” przygotowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa Urologicznego pokazuje, że aż 67 proc. mężczyzn po 35. roku życia nigdy nie było u urologa. Połowa zapytanych ma jeszcze przed sobą pierwszy raz u kardiologa. Tymczasem to właśnie choroby kardiologiczne i nowotwory należą do tych najczęściej diagnozowanych wśród panów i najczęściej przyczyniających się do ich zgonów.

Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2022 roku nowotwór prostaty – najczęstszy wśród Małopolan – rozpoznano u 1,5 tys. mieszkańców naszego regionu. Diagnozę: rak jelita grubego usłyszało 824. mieszkańców naszego regionu.

- W zapobieganiu nowotworom czy chorobom serca kluczowe znaczenie ma z jednej strony profilaktyka pierwotna, czyli zdrowy styl życia, z drugiej strony profilaktyka wtórna, czyli regularne badania przesiewowe, które dają szansę na wczesne wykrycie choroby. Diagnostyka pod kątem schorzeń kardiologicznych czy onkologicznych jest elementem nowego programu profilaktycznego Moje Zdrowie, który realizują wszystkie przychodnie podstawowej opieki zdrowotnej – mówi Elżbieta Fryźlewicz-Chrapisińska, dyrektor Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie. – Do tej pory ankietę w programie Moje Zdrowie wypełniło ponad 360 tys. osób. W tej grupie zdecydowanie dominują jednak kobiety, mężczyźni to zaledwie 29 proc. Dzień Ojca jest dobrym momentem, by zachęcić bliskich mężczyzn do większej troski o swoje zdrowie i korzystania z programów profilaktycznych, które finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia – dodaje.

 Moje Zdrowie dla wszystkich 20+

Nowy program profilaktyczny Ministerstwa Zdrowia – Moje Zdrowie ruszył 5 maja. Udział w nim dla pacjentów jest bezpłatny, finansuje go Narodowy Fundusz Zdrowia. Bilans zdrowia osoby dorosłej pozwala sprawdzić kondycję organizmu, omówić wyniki z personelem medycznym swojej przychodni POZ i dowiedzieć się, jak skutecznie i systematycznie zadbać o zdrowie.

Program obejmuje diagnostykę w kierunku m.in. chorób serca, nowotworów, cukrzycy, zdrowia psychicznego. Może z niego skorzystać każdy, kto ma 20 lat i więcej (nie ma górnej granicy wieku), jest ubezpieczony w Narodowym Funduszu Zdrowia i wypełni ankietę z pytaniami dot. m.in. czynników ryzyka i codziennych nawyków. Osoby w wieku 20-49 lat na bilans mogą się zgłosić raz na 5 lat, starsze – co trzy lata.

Ci, którzy zbadali się w programie Profilaktyka 40 Plus, w programie Moje Zdrowie mogą to zrobić po upływie 12 miesięcy od diagnostyki w ramach tego pierwszego.

Moje Zdrowie krok po kroku

Krok 1

Wypełnij krótką ankietę. Zrobisz to wygodnie, bez wychodzenia z domu: w Internetowym Koncie Pacjenta albo w aplikacji mobilnej mojeIKP, w zakładce Profilaktyka. Możesz również zgłosić się do przychodni podstawowej opieki zdrowotnej, która na co dzień dba o twoje zdrowie (tej, do której złożyłeś deklarację wyboru lekarza, pielęgniarki, położnej POZ) i wypełnić kwestionariusz z pomocą pracownika medycznego.

Krok 2

Na podstawie odpowiedzi udzielonych w ankiecie placówka POZ wystawi ci skierowanie na zestaw badań dostosowany do wieku, płci i stylu życia oraz poinformuje, gdzie masz je wykonać. Przychodnia powinna to zrobić w ciągu 30 dni.

Krok 3

Zgłoś się do wskazanego punktu na badania laboratoryjne. Ich podstawowy pakiet dla wszystkich zawiera:

• morfologię krwi;
• stężenie glukozy we krwi;
• lipidogram:
  • TC (Total Cholesterol) – cholesterol całkowity;
  • LDL (Low-Density Lipoprotein) – cholesterol frakcji LDL, czyli tzw. „zły” cholesterol;
  • HDL (High-Density Lipoprotein) – cholesterol frakcji HDL, czyli tzw. „dobry” cholesterol;
  • TG (Triglycerides) – trójglicerydy;
• poziom kreatyniny wraz z oszacowaną wartością eGFR (parametr dotyczący nerek);
• TSH (hormon tyreotropowy);
• badanie ogólne moczu.

Możesz otrzymać również dodatkowy pakiet badań w zależności od wieku i wyników kwestionariusza zdrowotnego. Pakiet rozszerzony obejmuje:

• próby wątrobowe (ALAT, AspAT, GGTP);
• PSA całkowity u mężczyzn po 50 roku życia;
• anty-HCV;
• lipoproteina A (wykonana raz w życiu w ramach programu w wieku 20-40 lat);
• test na krew utajoną w kale – metoda FIT-OC, po 50. roku życia.

Krok 4

Zgłoś się na wizytę podsumowującą w swojej przychodni POZ. Zostaniesz na nią zaproszony, gdy wyniki badań laboratoryjnych będą gotowe. Podczas niej personel medyczny sprawdzi m.in. ciśnienie, tętno, wskaźnik masy ciała i stosunek obwodu talii do obwodu bioder. Omówi z tobą wyniki badań, a jeśli będzie to koniecznie, skieruje na dalszą diagnostykę.

Na wizycie podsumowującej bilans otrzymasz też Indywidualny Plan Zdrowotny, a w nim zalecenia dotyczące: odżywiania, zdrowego stylu życia, aktywności fizycznej, badań profilaktycznych oraz kalendarz szczepień i porad edukacyjnych.

Program Moje Zdrowie pozwala wcześnie wykryć choroby cywilizacyjne i infekcyjne, co daje szansę na ich skuteczniejsze leczenie. Pomaga także w budowaniu zdrowych, codziennych nawyków.

 Kolonoskopia po 55. urodzinach

Panowie, którzy mają już za sobą 55. urodziny, powinni pamiętać także o kolonoskopii. Nowotwór jelita grubego to drugi najczęstszy nowotwór złośliwy występujący wśród Małopolan. Rozwija się latami z łagodnych zmian tzw. polipów, które – dzięki regularnym badaniom profilaktycznym – można   wcześnie wykryć i usunąć zanim przekształcą się w nowotwór złośliwy.

 W programie badań przesiewowych raka jelita grubego mogą zbadać się mężczyźni w wieku 50-65 lat, którzy nie robili kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat. Program jest przeznaczony także dla młodszych osób – w wieku 40-49 lat, jeśli ich bliscy krewni (pierwszego stopnia) chorowali na nowotwór jelita. Badanie nie wymaga skierowania, wystarczy zgłosić się do jednej z placówek, które realizują program. W całym województwie jest ich 30.

Analiza małopolskiego NFZ pokazuje, że w 2024 r. z programu w naszym województwie skorzystało blisko 5 tys. mężczyzn. W tym samym czasie na badania zgłosiło się  2 tys. więcej kobiet.

Kolonoskopia w programie jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym – bez bólu. Lekarz może również podjąć decyzję o znieczuleniu ogólnym.

źródło: NFZ