Szmaciany problem w Trzebini

Przy ul. Styczniowej w Trzebini, na tzw. Swytach, stoi kontener na szmaty. I nie byłoby w tym nic dziwnego, bo takich kontenerów jest w mieście wiele, ale ten ma pecha. Często się przepełnia i czeka na zmiłowanie operatora. Worki ze szmatami lądują wokół. Wtedy zjawiają się tu osoby zainteresowane ich zawartością i miejsce to na długo staje się "grzebakiem". 

Niedawno (na przełomie maja i czerwca) kontener czekał na opróżnienie i sprzątanie wokół ponad miesiąc. W lipcu historia się powtarza. Ludzie się dziwą i denerwują, bo ten "grzebak" znajduje się przy drodze i tygodniami nikt w tej sprawie nie interweniuje. 

W mieście jest wiele pojemników na odzież. Zbiera ją kilku operatorów. Ten peryferyjny na Swytach wydaje się być jakoś zapominany..

Zbieranie szmat odbywa się na razie w dość partyzancki sposób. Na razie nie ma takiej frakcji odpadowej, więc zajmują się tym prywatne firmy, dla których być może jest to jakiś interes.  

Tekstylia po nowemu

Jak informuje portalsamorządowy.pl, w 2025 roku w Europie zacznie obowiązywać obowiązek selektywnej zbiórki tekstyliów. Unia chce też promować ekoprojektowanie, które z jednej strony wydłuży cykl życia wyrobów tekstylnych, zmniejszy ich negatywny wpływ na środowisko oraz ułatwi ich recykling. 

Gminy zobowiązane są do przyjmowania odpadów tekstylnych w punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Każda gmina może też zorganizować zbieranie tekstyliów również innymi sposobami, na przykład zbieranie „od drzwi do drzwi” w danym dniu lub wystawienie pojemników na odzież. .

Według danych przekazywanych przez Fundację Ellen MacArthur tylko w latach 2000-2015 światowa produkcja odzieży uległa podwojeniu. Sami Europejczycy kupują 26 kg nowej odzieży rocznie, a wyrzucają średnio około 11 kg tekstyliów - wynika z kolei z danych Komisji Europejskiej zebranych w strategii na rzecz zrównoważonych wyrobów włókienniczych w obiegu zamkniętym z marca 2022 roku. 

W Polsce działają systemy zbiórek tekstyliów. Zajmują się tym m.in. firmy, które ustawiają w miastach kontenery, często we współpracy z organizacjami takimi jak np. Polski Czerwony Krzyż. Część z dochodu ze zbiórki przeznaczają wtedy na cel charytatywny. Największym operatorem jest Wtór-Pol. Operatorzy ci nie zawsze są operatywni, co pokazuje przykład z ul. Styczniowej w Trzebini. 

Są też sklepy oferujące tekstylia z drugiej ręki. Poza klasycznymi second-handami sprowadzającymi używaną odzież z zagranicy, działają, wpisujące się w trend vintage i świadomej mody, sieci Butików Cyrkularnych (to inicjatywa start-upu Ubrania do Oddania) oraz  VIVE Profit (inicjatywa VIVE Textile Recykling).

Podzielnie, czyli gratisowe grzebaki

W większych miastach tekstylia, podobnie jak inne niepotrzebne niektórym przedmioty, trafiają do tzw. podzielni. To miejsca wyznaczone przez miasto, a nadzorowane często przez organizacje pozarządowe, gdzie bez rozgrzebywania worków pod osłoną nocy, zainteresowani mogą sobie swobodnie pogrzebać i za darmo zabrać to, co im pasuje. 

Powie ktoś, że przecież są PSZOKI. Są, ale trzebiński PSZOK jest w dość odległym od centrum miasta miejscu, a poza tym, bardziej kojarzy się ludziom z oddawaniem i zbieraniem rzeczy zużytych, niż zabieraniem ich z do domów, choć i z PSZOK-a można .sobie coś zabrać. 

Tekstylia zalewają świat, niekoniecznie jednak muszą się walać po skwerach i ulicach. I trzeba szukać różnych sposobów, aby mogły żyć dalej.

Wiesz, że: 

• Obecnie zbierane jest w Europie około 2 mln ton odzieży rocznie, czyli tylko około 30 proc. tego, co trafia na rynek. Tymczasem tekstylia można ponownie wykorzystać: wprowadzić na wtórny rynek lub przetworzyć.  
• Odpady tekstylne stanowią 8-9 proc. wszystkich odpadów.
• Obecnie recyklingowi poddaje się zaledwie 1 procent odzieży