Wandale na przystankach autobusowych

O ile w autobusach miejskich akty wandalizmu są już rzadkością, to na przystankach regularnie dochodzi do zniszczeń. Straty sięgają każdego roku po kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Zniszczone siedzenia, bohomazy na szybach czy tapicerce. Tak kiedyś wyglądała większość autobusów miejskich. Wszystko zmieniło się we wrześniu 2014 roku, gdy w pojazdach kursujących na liniach ZKKM Chrzanów zostały zamontowane kamery. Choć oczywiście nie od razu.

Nie tylko nastolatkowie

- Zaraz na początku miało miejsce zdarzenie, gdy młody człowiek odkręcił jedną z kamer monitoringu i ją ukradł. Nie przewidział jednak, że wszystko zostało nagrane i zapisane nie w kamerze, ale w rejestratorze. Twarz sprawcy była widoczna bardzo wyraźnie i policja bez większych problemów go ustaliła – opowiada Marek Dyszy, przewodniczący zarządu związku komunikacyjnego Chrzanowa, Libiąża i Trzebini.

Inny przypadek wandalizmu miał miejsce jeszcze na przełomie 2014 i 2015 roku w autobusie jadącym z Libiąża do Chełmka.

- Dwóch dorosłych mężczyzn, tak około trzydziestki, pisakiem trudnozmywalnym pisało różne rzeczy po ścianach autobusu, po szybach i po tapicerce. Byłem przekonany, że takie rzeczy to robią nastolatkowie, zupełnie młodzi ludzie, a tu taka niespodzianka. Mężczyźni zostali nagrani. Policja ustaliła ich personalia i operator skierował sprawę do sądu. Obaj zostali zobowiązani do naprawy szkody – mówi Marek Dyszy.

Przyznaje, że od kilku lat nie ma zgłoszeń od operatorów o aktach wandalizmu w autobusach. W pojazdach zdarzają się jednak sytuacje, których z pewnością każdy chciałby uniknąć.

- W ubiegłym tygodniu pasażerka, kobieta w ciąży jechała autobusem linii 41. Czuła się bardzo niekomfortowo, gdy grupa nastolatków zachowywała się niezwykle wulgarnie i opryskliwie, również w stosunku do niej. Poprosiła nas o podjęcie stosownych działań. Zabezpieczyliśmy nagranie z monitoringu i poprosiliśmy panią, aby zgłosiła sprawę na policję – opowiada Marek Dyszy.

Policja czuwa

Kilka lat temu monitoring zarejestrował zdarzenie, gdy patrol nieumundurowanych policjantów razem z kontrolerami biletów interweniował w autobusie.

- Doszło do ataku werbalnego na kontrolera biletów i nieumundurowani funkcjonariusze pośpieszyli z pomocą . O dziwo ten pasażer ruszył z rękami również do policjantów, mimo że się wylegitymowali. Funkcjonariusze wyciągnęli go z autobusu na zewnątrz i doprowadzili do wezwanego radiowozu. Przypomnę, że policjanci reagują wówczas, gdy pojawi się agresywny pasażer. Po to, żeby pokazać pozostałym podróżnym, że mogą się czuć bezpiecznie, a tym nieobytym w zachowaniu, że sprawiedliwość ich dopadnie, bo policja czuwa – mówi przewodniczący.

O ile w autobusach miejskich akty wandalizmu są już rzadkością, to na przystankach regularnie dochodzi do zniszczeń.

W 2023 r. ZKKM zgłosił na policję 18 takich przypadków. Natomiast w 2024 r. już 24, czyli średnio dwa w miesiącu.

- Każdy akt wandalizmu, nawet najdrobniejszy zgłaszamy na policję. Pomimo tego, że liczne sprawy są umorzone z powodu niewykrycia spraw. Zawsze jednak mogą się pojawić nowe okoliczności i sprawa zostanie wszczęta ponownie – mówi Marek Dyszy.

Jak wylicza, w 2023 r. tylko w jednym przypadku sprawca został ustalony. W 2024 r. natomiast w dwóch (dwie kolejne są jeszcze w toku).

W 2023 r. sprawa dotyczyła zniszczenia kosza na śmieci. Sąd zobowiązał sprawcę do naprawy szkody. Wpłacił do ZKKM 400 złotych, a więc ówczesną równowartość kosza zamontowanego przy wiacie.

W 2024 r. z kolei sprawcy, oprócz kary za wykroczenie otrzymali też grzywny lub kary ograniczenia wolności w postaci wykonania prac społecznych.

- W jednym przypadku, konkretnie na przystanku Chrzanów Podwale w ustaleniu sprawcy pomogło nagranie z monitoringu. W drugim natomiast, na przystanku Trzebinia Balaton o wszystkim dowiedzieliśmy się od policji. Przejeżdżający patrol złapał sprawców na gorącym uczynku – mówi Marek Dyszy.

Tysiąc za szybę

Wspomina również zdarzenie, które miało miejsce na jednym z przystanków w 2023 r., tuż po pasterce. Sprawca tak skakał do kamery zamontowanej pod tablicą elektroniczną, aż ją strącił i w efekcie zniszczył.

- Na podstawie nagrania z kamery policja szybko ustaliła, kto to zrobił. Ojciec sprawcy najpierw od razu chciał zapłacić, ale gdy dowiedział się, że chodzi o 3,5 tysiąca złotych, to się wycofał. W efekcie sprawa trafiła do sądu. Zgodnie z wyrokiem nie dość, że musiał pokryć szkodę, to jeszcze dostał karę za wykroczenie – opowiada Marek Dyszy.

Akty wandalizmu najczęściej dotyczą wybitych szyb, przystanków pomalowanych pseudograffiti, zniszczonych ławek i koszy na śmieci. Co roku poniesione straty sięgają kilkudziesięciu złotych.

- Specjalna, hartowana szyba przystankowa kosztuje ponad tysiąc złotych. Do tego dochodzi transport i montaż. W ubiegłym roku wybite zostały 23 szyby. Łatwo więc policzyć o jakiej kwocie mówimy – wylicza przewodniczący.

Nie ukrywa, że monitoring na przystankach jest bardzo przydatny. Z jednej strony odstrasza potencjalnych wandali, a z drugiej może pomóc w ujęciu sprawcy. Problem w tym, że kamery są zamontowane tylko na 35 przystankach. Tymczasem na obszarze Chrzanowa, Libiąża i Trzebini jest ich 400.