Znaki ewakuacyjne - normy i rodzaje

Znaki ewakuacyjne służą do informowania użytkowników budynku o właściwym kierunku (przebiegu) drogi ewakuacyjnej, pomagają odnaleźć miejsce zbiórki bezpiecznie i w możliwie krótkim czasie oraz dają ewakuowanym osobom poczucie bezpieczeństwa w sytuacjach kryzysowych. Droga ewakuacyjna to cały odcinek drogi poziomej i pionowej do przebycia z dowolnego punktu budynku do wyjścia końcowego na przestrzeń otwartą lub do innej strefy pożarowej. Jako szczególny rodzaj znaków bezpieczeństwa, znaki ewakuacyjne muszą być czytelne i zrozumiałe na pierwszy rzut oka. Znaki ewakuacyjne zapewniają bowiem wizualną informację o przebiegu wyznaczonej drogi ewakuacyjnej zarówno przy świetle dziennym, świetle sztucznym, jak również przy braku oświetlenia (np. po nagłym usunięciu źródła światła). Wielkość znaku ewakuacyjnego musi być dostosowana do odległości, z jakiej ten znak ma być widoczny dla ewakuujących się ludzi. W zależności od rodzaju obiektu, w którym przebiega droga ewakuacyjna, stopnia niebezpieczeństwa, liczby potencjalnych osób przebywających w obiekcie oraz innych warunków środowiskowych, system oświetlenia i oznakowania dróg ewakuacyjnych musi być opracowany indywidualnie.

Jakie normy muszą spełniać znaki ewakuacyjne?

Znaki ewakuacyjne powinny być zgodne z obowiązującymi w Polsce normami pod względem barwy, wielkości i grafiki.

Znaki ewakuacyjne stosowane w polskich obiektach użyteczności publicznej muszą spełniać następujące normy:

• PN-92/N-01256/02:1992
• PN-EN ISO 7010:2012

UWAGA: norma PN-92/N-01256/02:1992 obowiązuje równolegle z normą PN-EN ISO 7010:2012. Oznacza to, że znaki, które otrzymały certyfikat według normy PN-92/N-01256/02:1992 pozostają w sprzedaży aż do końca ważności ich certyfikatów.

Jeśli jednak właśnie teraz stajemy przed koniecznością zakupu albo wymiany znaków ewakuacyjnych, kupujmy już wyłącznie te zgodne z nową normą PN-EN ISO 7010:2012. Określane mianem nowych znaków ewakuacyjnych, zostały nieco zmienione graficznie, żeby były czytelniejsze nie tylko dla Polaków, ale i mieszkańców innych krajów Unii Europejskiej, w których norma ta obowiązuje od dawna. Są lepiej widoczne i bardziej wyróżniają się na ścianach budynków, niż stare.

Wśród znaków bezpieczeństwa znajdziemy też znaki nienormowane, które dostarczają istotnych informacji podczas ewakuacji czy działań ratowniczo-gaśniczych.

Na rynku obecne są także znaki łączone, wykonane na jednej płycie. Norma dopuszcza takie rozwiązanie, pod warunkiem, że producent znaków uzyskał dodatkowy certyfikat (Świadectwa Dopuszczenia CNBOP - Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej). Zaletą takiego rozwiązania jest ekonomiczność oraz estetyka.

Jakie normy decydują o rozmieszczeniu znaków ewakuacyjnych?

Zasadnicze wytyczne dotyczące rozmieszczania znaków ewakuacyjnych zostały przedstawione w normach

• BS 54994-­4:2013
• ISO 16069:2017

Zgodnie z normą BS 5499-4 z dowolnego miejsca w każdym pomieszczeniu powinna być widoczna co najmniej jedna droga ewakuacyjna lub przejście prowadzące do drogi ewakuacyjnej, a jeżeli droga ta nie jest widoczna lub użytkownik obiektu może zostać wprowadzony w błąd, trasa powinna być oznaczona znakiem. Znaki dróg ewakuacyjnych powinny mieć pierwszeństwo przed wszystkimi innymi znakami, należy jednak pamiętać, że oprócz nich przy obecnym stanie formalnoprawnym na drogach ewakuacyjnych możliwe jest zastosowanie także znaków ochrony przeciwpożarowej (zgodnych z normą PN-N-01256-01). Znaki z potencjalnie sprzecznymi informacjami nie powinny być używane w tej samej lokalizacji.

Znaki ewakuacyjne nie powinny być przymocowywane do drzwi ani umieszczane w miejscach, w których mogą być zasłonięte przez otwierane drzwi. Zasady oznakowywania dróg ewakuacyjnych dopuszczają umieszczane znaków ewakuacyjnych na ścianach, podwieszanie ich do sufitu lub umieszczanie na podłodze. Należy jednak zachować daleko idącą ostrożność, bowiem w zależności od sposobu zamontowania znaku oraz przestrzeni, w jakiej się on znajduje może on wskazywać na różny kierunek przemieszczania się po obiekcie.

Rodzaje znaków ewakuacyjnych

W zależności od rodzaju pomieszczeń oraz sposobu oświetlenia, drogi ewakuacyjne można oznaczać:

• znakami ewakuacyjnymi fotoluminescencyjnymi (stosuje się je tam, gdzie funkcjonuje oświetlenie dzienne i/lub elektryczne podstawowe, oświetlające te znaki w czasie wystarczającym do dostarczenia materiałom fotoluminescencyjnym niezbędnej energii)
• znakami ewakuacyjnymi podświetlanymi (stosuje się je tam, gdzie pomieszczenia lub drogi ewakuacyjne nie są oświetlone światłem dziennym lub sztucznym przez długie okresy i materiały fotoluminescencyjne nie mogą się naładować)
• znakami ewakuacyjnymi fotoluminescencyjnymi i znakami ewakuacyjnymi podświetlanymi

Oprócz znaków ewakuacyjnych oraz znaków ochrony przeciwpożarowej, na drogach ewakuacyjnych można stosować dodatkowe oznakowanie w postaci pasów z materiału fotoluminescencyjnego, np. w celu oznaczenia zarysów schodów i wszelkich innych zmian poziomów podłogi czy oznaczenia specyficznych przeszkód na drodze, takich jak niebezpieczne zwężenia, obniżenia bądź słupy.

W przygotowaniu tekstu pomógł Techem SA - firma od lat zajmująca się produkcją i dystrybucją artykułów BHP sklep.techemznaki.pl/ewakuacja