Demograficzny krach w powiecie chrzanowskim trwa

• W każdej z gmin powiatu chrzanowskiego dwa razy więcej ludzi umiera niż się rodzi. 

2024              Urodzenia        Zgony

Alwernia                            67                           125

Babice                              44                             90

Chrzanów                        207                          605

Libiąż                               118                          252

Trzebinia                         152                           409

Razem                             588                         1481

W 2024 roku w powiecie chrzanowskim z różnych powodów ubyło 1321 mieszkańców. Od 2018 r. - prawie 8000. W każdej z gmin mamy więcej zgonów niż urodzin. W Chrzanowie w ubiegłym roku urodziło się co prawda o 5 dzieci więcej niż w w 2023 roku, a w Babicach aż o 18, ale to i tak dwa razy mniej niż w roku 2018. Nie ma więc na razie mowy o zastępowalności pokoleń. Cieszy fakt, że w chrzanowskim szpitalu rodzi się coraz więcej dzieci, ale to także nowi obywatele sąsiednich powiatów.

Pełny raport na temat sytuacji demograficznej znajdziecie Państwo w papierowym wydaniu "Przełomu".

Co trzeba wiedzieć o sytuacji demograficznej w Polsce?

• Prosta zastępowalność pokoleń wynosi około 2,1 dziecka na 1 kobietę. W kraju jak i w powiecie wskaźnik zastępowalności pokoleń kształtuje się poniżej wartości 2,1, co ma istotny wpływ na zmniejszenie populacji ludności. Prosta zastępowalność pokoleń to postulat stawiany społeczeństwom i władzom publicznym. Chodzi o to, aby w długim okresie, liczba urodzeń i zgonów stałą się jednakowa, a wtedy ludność nie zmieni swej liczby.
• W 2022 r. najwyższą całkowitą dzietność w krajach UE zanotowano we Francji -1,79 żywych urodzeń na kobietę, a następnie Rumunii - 1,71, Bułgarii - 1,65 oraz Czechach - 1,64. Natomiast najniższe współczynniki dzietności odnotowano na Malcie - 1,08 urodzeń na kobietę, Hiszpanii - 1,16 i we Włoszech - 1,24. W Polsce współczynnik wyniósł 1,3 (najniższy wśród niskich, poniżej tej wartości mówi się już o demograficznej katastrofie).
• W 2023 r. w Polsce przyszło na świat 272,5 tys. dzieci. - To najniższa liczba urodzeń w Polsce w okresie powojennym. Pod koniec 2024 r. wiadomo już było, że będzie jeszcze gorzej.  
• W latach osiemdziesiątych matka Polka witająca na świecie pierwszego potomka miała średnio 23 lata, obecnie - 33 lata. 

Czynnikiem decydującym o posiadaniu dziecka oprócz uwarunkowań demograficznych i kulturowych jest szeroko rozumiane bezpieczeństwo obejmujące również kwestię warunków życia i dostępu do niezbędnych usług, a więc m.in. stabilność finansowa budżetu domowego, opieka nad dzieckiem, opieka zdrowotną oraz warunki mieszkaniowe. 

• Główny Urząd Statystyczny podaje, że aby zapewnić stabilny rozwój demograficzny kraju, w ciągu roku na każde 100 kobiet w wieku 15-49 lat powinno przypadać średnio co najmniej 210-215 urodzonych dzieci. Przypada 116. Stan tzw. depresji urodzeniowej trwa w Polsce już ponad 30 lat. 
• Zapoczątkowane w latach 90. ubiegłego wieku przemiany demograficzne są przede wszystkim efektem wyboru, jakiego dokonują ludzie młodzi decydując się najpierw na zdobycie wykształcenia, pozycji zawodowej i ekonomicznej. Uzyskanie poczucia bezpieczeństwa ekonomicznego jest istotnym czynnikiem wpływającym na decyzję o założeniu rodziny oraz jej powiększeniu..
• Nie należy oczekiwać powrotu do wysokiego poziomu dzietności. Co gorsza utrzymywanie się przez długi czas niskiej dzietności grozi wejściem Polski w tzw. pułapkę niskiej płodności, wynikającej ze zmniejszenia się liczby kobiet, a wyjście z niej będzie już bardzo trudne.
• Za malejącą liczbą rodzących się dzieci stoją zmiany społeczne i obyczajowe. W latach osiemdziesiątych Polka witająca na świecie pierwszego potomka miała średnio 23 lata, obecnie - 33 lata. O ile w l. 80. Migracje młodych dorosłych w poszukiwaniu pracy powodują oddalenie od ich rodziców, co utrudnia opiekę nad dzieckiem ze strony babci i dziadka, poza tym te osoby także pracują. 
• W Polsce zdecydowana większość urodzeń ma miejsce w prawnie zawartych związkach małżeńskich, ale z roku na rok obserwowany jest systematyczny wzrost udziału urodzeń pozamałżeńskich. Wynika to ze wzrostu liczby rodzin tworzących związki nieformalne lub wzrostu liczby matek samotnie wychowujących dzieci. W 2000 r. w związkach pozamałżeńskich rodziło się 12 proc. dzieci, to obecnie już częściej niż co czwarte (29 proc.) dziecko rodzi się ze związku pozamałżeńskiego.
• Demografowie do roku 2060 nie przewidują powrotu do poziomu urodzeń zapewniającego prostą zastępowalność pokoleń tj. współczynnika 2,1. Po raz ostatni wartość współczynnika powyżej tego poziomu odnotowano w Polsce w 1988 r.
• Jak dotąd formy pomocy rodzinom, traktowane jako zachęta do posiadania dzieci, nie przynoszą zwiększenia dzietności. Z badań wynika, że prawie 40 proc. młodych dorosłych nie jest w trwałym związku i nie ma potrzeby budowania stałej relacji. To nie jest środowisko, które sprzyja sprowadzaniu na świat nowego człowieka.

źródło opracowania: urzędy gmin, GUS, Rynek Zdrowia