Nie masz konta? Zarejestruj się

Trzebinia

Jedyna w powiecie chrzanowskim synagoga czeka na ocalenie (ZDJĘCIA)

10.01.2023 21:28 | 11 komentarzy | 7 575 odsłon | Alicja Molenda

AKTUALIZACJA

Przy ul. Piłsudskiego 15, nieopodal trzebińskiego magistratu, stoi niewielka synagoga kupiecka. Z jej ścian na chodnik sypie się tynk, dach grozi zawaleniem. Nie wiadomo jak wygląda w środku, bo nie można do niej wejść.
11
Jedyna w powiecie chrzanowskim synagoga czeka na ocalenie (ZDJĘCIA)
XIX-wieczna synagoga przy ul. Piłsudskiego 15 w Trzebini czeka na ratunek
Wiesz coś więcej na ten temat? Napisz do nas

Właścicielem nieruchomości jest gmina Trzebinia. Jednak o jej zwrot od 2001 r. upominała się przed Komisją Regulacyjną do Spraw Wyznaniowych Żydowskich w Warszawie, gmina żydowska w Katowicach.

Na zlecenie samorządu powstała ekspertyza budynku. Jak poinformował nas jeszcze w ub. roku chrzanowski PINBUD, synagoga nie jest w stanie kwalifikującym ją do rozbiórki. Oznacza to, że obiekt można uratować.

24 listopada 2022 r. w piśmie do burmistrza Trzebini Wojewódzki Konserwator Zabytków wyraził zaniepokojenie stanem technicznym obiektu, figurującego od roku 2012 w gminnej ewidencji zabytków.

20 grudnia 2022 r., po 10 latach postępowania, synagoga została wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków.

Synagoga jest siódmym obiektem zabytkowym na terenie gminy Trzebinia w rejestrze WKZ. Dla porównania gmina Alwernia ma 13 takich obiektów.

Jak ustaliliśmy, gmina żydowska, której nie stać na odrestaurowanie i zagospodarowanie synagogi, nosi się z zamiarem zrzeczenia się roszczeń do nieruchomości. Wcześniej jej przedstawiciele chcieliby się jednak spotkać z burmistrzem Trzebini, który całkiem niedawno, bo 1 kwietnia 2016 r., odsłaniał wraz z delegacją z Izraela tablicę pamiątkową na ścianie synagogi. Temat nie jest mu więc obcy. Tablicę ufundowały Związki Zawodowe Linii Lotniczych EL AL Israel Airlines w Tel Awiwie. Podobno dekarowały też pomoc w odnowie budynku. Zamontowana jest na budynku do dziś. Nie ma pewności, czy jest solidnie umocowana.

Potrzebna jest dobra wola

Na temat synagogi i jej przyszłości w środowym wydaniu "Przełomu" rozmawiamy z trzebinianką Agnieszką Kostuch, której bardzo zależy, aby ten zabytek ocalał. Pani Agnieszcze udało się wokół tej idei skupić historyków, judaistów i pasjonatów historii, Radę Osiedla Centrum, potomków loaklnych Żydów z Izraela. Ma ogromną wiedzę i wieloletnie doświadczenie w walce o żydowskie dziedzictwo w rodzinnym Trzemesznie, przetarte scieżki w wielu instytucjach, pomysły na przyszłość trzebińskiego obiektu.

- Każdy, kto poznaje lepiej historię swojej miejscowości, lepiej rozumie, że jest spadkobiercą pracy wielu pokoleń na rzecz rozwoju tego miejsca. Tutaj, w Trzebini i szerzej – na ziemi chrzanowskiej – jesteśmy również spadkobiercami pracy kilku pokoleń Żydów, którzy wybrali to miejsce jako swoją ojczyznę - tłumaczy społeczniczka Agnieszka Kostuch w rozmowie z Alicją Molendą.

Tekst dostępny też w e-wydaniu "Przełomu" nr 2/2023