Barbara urodziła się na przełomie III i IV w. w starożytnym mieście Nikomedia (obecnie Turcja). Mimo tortur nie wyparła się wiary chrześcijańskie i - według historycznych przekazów - zginęła w męczarniach.

Jest patronką trudnej pracy m.in. górników, marynarzy, rybaków, żołnierzy.

Jej imię należy do najpopularniejszych w Polsce, choć przed XIV wiekiem było prawie nieznane.

Wybrane przysłowia polskie, związane z kultem św. Barbary:
„Św. Barbara po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie";
„Jeśli w św. Barbarę gęś po stawie chodzi, to w Boże Narodzenie pływać się po nim jej godzi";
„Kiedy w św. Barbarę mróz, sanie na piec włóż";
„Barbara święta o górnikach pamięta".