Co to jest podpis, kiedy podpis musi być czytelny, czy możemy się podpisać za kogoś. Ta wiedza przyda się w życiu codziennym.

Na początek wyjaśnienie, co to jest podpis.
W prawie polskim nie ma ustawowej definicji podpisu. Żaden przepis tego nie definiuje. W postanowieniu z 17 czerwca 2009 r. (CSK 78/09) Sąd Najwyższy stwierdził, że „ zasadniczo podpis powinien wyrażać co najmniej nazwisko. Nie jest konieczne, aby było to nazwisko w pełnym brzmieniu, gdyż dopuszczalne jest jego skrócenie, nie musi ono być także w pełni czytelne. Podpis powinien jednak składać się z liter i umożliwiać identyfikację autora, a także stwarzać możliwość porównania oraz ustalenia, czy został złożony w formie zwykle przezeń używanej: podpis więc powinien wykazywać cechy indywidualne i powtarzalne".

Czy podpis musi być czytelny?
Nie. Sądy są raczej zgodne co do tego, że podpis nie musi być całkowicie czytelny, ale musi umożliwić identyfikację autora podpisu. Ważnym podpisem może być więc podpis nieczytelny, a także „skrót podpisu", jeżeli dana osoba używa takiej formy do podpisywania dokumentów i skrót ten stał się „godłem podpisu".
Od zasady, że podpis może być nieczytelny istnieją jednak pewne wyjątki przewidujące, że podpis musi być czytelny. Wyjątki te mogą wynikać z przepisów prawa, jak na przykład z Rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji w sprawie warunków wykonywania usług powszechnych przez operatora wyznaczonego, gdzie wprost napisane jest, że potwierdzenie odbioru przesyłki rejestrowanej (np. poleconej) następuje poprzez złożenie podpisu czytelnego. Mogą je także przewidywać przepisy wewnętrzne (regulaminy) różnych instytucji takich jak banki, operatorzy telefoniczni, operatorzy telewizji cyfrowej czy ubezpieczyciele. W takiej sytuacji, chcąc skorzystać z oferowanej przez te instytucje usługi musimy podpisać się w sposób czytelny. Czytelny podpis nie znaczy jednak imię i nazwisko „drukowanymi literami".

Czy podpis musi być własnoręczny?
Tak. Art 78 § 1 kodeksu cywilnego stanowi, że podpis ma być własnoręczny. Nie jest zatem podpisem jego mechaniczne odbicie (tzw. facsimile), jego wydruk czy skan. Nie spełnia wymogu co do „ własnoręczności" wpisanie „na komputerze" w e-mailu swojego imienia i nazwiska.
Nie można zatem zawrzeć umowy w formie pisemnej poprzez
e- mail. Jest to także niezwykle istotne przy składaniu pism do urzędów, sądów czy innych instytucji. Nie wystarczy zatem, aby pod pismem widniało imię i nazwisko „wystukane" na klawiaturze i wydrukowane razem z pismem, gdyż podpis nie jest wtedy własnoręczny.

Czy możemy podpisać się „za kogoś"?
Nie. Absolutnie nie! Często zdarza się, że załatwiamy pewne drobne sprawy w jakimś urzędzie w imieniu innej osoby, czy np. odbieramy adresowany do kogoś innego list polecony. Zdarza się, że słyszymy: „weź się tam za mnie podpisz". Co mamy wtedy zrobić? Obowiązkowo musimy złożyć własny podpis. Podpisanie się cudzym nazwiskiem stanowi przestępstwo fałszerstwa określone w art 270 kodeksu karnego, za które grozi kara nawet do trzech lat pozbawienia wolności. Niezwykle ważne jest to, że zgoda osoby której nazwiskiem się podpiszemy (a nawet jej prośba) nie ma żadnego znaczenia. Nie ma także znaczenia to, czy ktoś poniósł przez to szkodę czy też nie.
Trzeba zatem pamiętać, że jeżeli zajdzie konieczność załatwienia jakiejkolwiek sprawy w imieniu innej osoby i trzeba będzie się podpisać, to zawsze składamy swój podpis.

Podpis to znak graficzny, składający się z liter, charakterystyczny dla danej osoby, który wyraża
co najmniej skrót nazwiska i pozwala na identyfikację osoby posługującej się tym znakiem.

Edward Molenda radca prawny
Przełom nr 8 (1383) 20.2.2019