PRAWNIK RADZI

W październiku 2008 r. wprowadzono istotną zmianę w zakresie stwierdzenia dziedziczenia po zmarłej osobie. Według ustawy nie będzie już konieczności przeprowadzania postępowania spadkowego w sądzie. Nabycie spadku może potwierdzić notariusz. To rozwiązanie można zastosować w przypadku dziedziczenia z ustawy lub testamentu, za wyjątkiem dziedziczenia na podstawie testamentów tzw. szczególnych.

Notarialne poświadczenie dziedziczenia dotyczyć będzie wyłącznie tych spadków, które zostały otwarte najwcześniej 1 lipca 1984 roku (otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy). Pomimo że przepisy umożliwiające poświadczenie dziedziczenia przez notariusza funkcjonują od kilku miesięcy, ich stosowanie możliwe będzie dopiero od 1 marca 2009 roku. Jak zapewnia Krajowa Rada Notarialna, rozpocznie wtedy swoje działanie elektroniczny rejestr, w którym znajdą się informacje o dokonanych przez notariuszy poświadczeniach dziedziczenia.

U notariusza potrzebny nam będzie akt zgonu spadkodawcy, testament (jeśli był sporządzony), pozostałe akty stanu cywilnego osób dziedziczących oraz inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie praw do spadku. Konieczne jest także, aby wszystkie osoby należące do kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia były u notariusza obecne. W tym zakresie istnieje więc istotna różnica w porównaniu do postępowania sądowego, w którym stawiennictwo uczestników takiego postępowania nie jest obowiązkowe. Możliwe jest nawet przeprowadzenie spadku w sytuacji kiedy nieznane są nam w ogóle osoby spadkobierców lub nie mamy wiedzy o miejscu ich zamieszkania.

Podczas wizyty u notariusza zostanie sporządzony protokół. Twierdzenia uczestników wnoszone będą do protokołu po uprzednim pouczeniu przez notariusza o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Po sporządzeniu protokołu dziedziczenia notariusz sporządzi tzw. poświadczenie dziedziczenia, które będzie miało taką samą moc, jak sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Poświadczenie dziedziczenia notariusz zarejestruje w specjalnie utworzonym elektronicznym rejestrze.
Termin spotkania z notariuszem można ustalić tak, aby pasował wszystkim uczestnikom. W przypadku postępowania sądowego swobody takiej nie ma.

Przeprowadzając spadek u notariusza, oszczędzamy czas, ale nie oszczędzamy pieniędzy. Koszty, jakie na drodze sądowej ponosi wnioskodawca, to kwota 50 złotych, u notariusza natomiast trzeba będzie zapłacić do 150 złotych (tj. wynagrodzenie za sporządzenie protokołu dziedziczenia - do 100 złotych i aktu poświadczenia dziedziczenia - do 50 złotych). Jeśli spadek nabywany będzie na podstawie testamentu dodatkowo trzeba liczyć się z kosztami otwarcia i ogłoszenia testamentu przed notariuszem, tj. kwotą do 50 zł.
(zew)

Przełom nr 6 (874) 11.02.2009