PODATKI. Podobnie jak na każdego obywatela i każdą firmę w Polsce, na Kościół i duchowieństwo nałożone są różne obciążenia podatkowe. Jednak ta grupa społeczna może liczyć na szczególne ulgi i zwolnienia.

Duchowni płacą podatki, ale nie od wszystkiego. Na pewno nie muszą się tłumaczyć urzędowi skarbowemu z pieniędzy rzucanych przez wiernych na tacę. To fakt, który nie od dzisiaj wzbudza kontrowersje. Dlatego postanowiliśmy się bliżej przyjrzeć temu, z czego rozliczają się duchowni, a z czego nie muszą.
Przede wszystkim musimy rozróżnić dwie kategorie podatków, którymi są obciążone Kościoły, związki wyznaniowe i duchowni.

Kapłani też płacą
Na pierwszy ogień weźmy duchownych.
- Jeżeli takie osoby są zatrudnione na umowę o pracę czy uzyskują dochody z umów o dzieło, zlecenia lub rent i emerytur, podlegają ustawie, która obowiązuje pozostałych podatników - wyjaśnia Tamara Dzyr, p.o. zastępca naczelnika Urzędu Skarbowego w Chrzanowie. Jeśli więc kapłan jest zatrudniony w szkole lub innej instytucji, czy też wykonuje jakąś pracę na jej zlecenie, podlega ustawie z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Płacą mniej
Jednak już jako duszpasterz podlega ustawie z 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym. - Dotyczy ona nie tylko księży katolickich, ale i kapłanów wszelkich innych wyznań - wyjaśnia T. Dzyr. Dodaje, że w ten sposób są opodatkowane dochody z tytułu pełnienia funkcji duszpasterskich, w tym opłaty za śluby, pogrzeby czy chrzty. - W zależności od funkcji pełnionej przez kapłana, są to różne stawki - wyjaśnia kobieta. Inne dotyczą proboszczów, a inne wikariuszy. Stawka kwartalna obowiązująca tych pierwszych uzależniona jest od wielkości parafii. Dla przykładu: proboszcz zarządzający parafią do tysiąca wiernych co trzy miesiące musi odprowadzić w tym roku fiskusowi 375 zł. W parafii powyżej 20 tys. „owieczek” - już 1.341 złotych.
W przypadku wikariuszy sprawa ma się nieco inaczej. Ryczałt, jaki muszą odprowadzić do urzędu skarbowego, jest z jednej strony uzależniony od wielkości parafii, wielkości danej miejscowości, ale także od jej rodzaju. Inaczej są opodatkowani wikariusze z placówek położonych w mieście, a inaczej na wsi.
Taki ryczałt duchowni muszą uiścić po skończonym kwartale do 20 dnia następnego miesiąca. Jedynie ostatni kwartał roku jest płatny inaczej. Termin upływa bowiem 28 grudnia. - Taka stawka może być pomniejszona o płacone w danym kwartale składki na ubezpieczenie zdrowotne (7,75 proc. od podstawy - przyp. aut.) - wyjaśnia Dzyr. Dodaje, że po skończonym roku każdy duchowny jest zobowiązany wypełnić deklarację podatkową - formularza PIT-19A, w której zawrze informacje o wysokości składek na powszechne ubezpieczenie zdrowotne odliczone od zryczałtowanego podatku dochodowego w poszczególnych kwartałach roku. Termin upływa 31 stycznia.

Taca nie jest opodatkowana
Jeśli zaś chodzi o kościelne osoby prawne, czyli m.in. parafie, to podlegają one opodatkowaniu wynikającemu z ustawy z 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych. Ta sama ustawa reguluje opodatkowanie innych osób prawnych, w tym spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. - Ustawodawca jedynie w artykule 17. przewiduje pewne zwolnienia - ...w przypadku Kościoła wolne są od podatku dochody z niegospodarczej działalności statutowej, czyli pieniądze, które wierni rzucają na tacę. W tym przypadku nie ma obowiązku prowadzenia żadnej dokumentacji wymaganej przez ordynację podatkową. Opodatkowane stawką 19 proc. są zaś inne dochody, w tym z działalności gospodarczej, bo i taką mogą prowadzić Kościoły... - Chyba że przeznacza się je na cele szczególne, czyli kultu religijnego, naukowy, charytatywny, oświatowo-wychowawczy, kulturalny i kilka innych - wymienia Dzyr. Zaznacza też, że podobne zwolnienia dotyczą podmiotów, które również świadczą działalność charytatywno-opiekuńczą czy oświatowo-wychowawczą.
Tadeusz Jachnicki

Przełom nr 3 (922) 20.1.2010