Historia
Krzywopłockie Termopile
Jesienią 1914 roku zaczęły się zapełniać szpitale polowe w Chrzanowie, Krzeszowicach i Trzebini. Pomagający rannym mogli wtedy wśród nazw pól bitew usłyszeć o wsi Krzywopłoty.
Miejsce to położone blisko granic powiatu chrzanowskiego przeszło do historii, bo polscy legioniści zatrzymali tam rosyjską ofensywę. W wykutych w skale okopach bili się żołnierze 1. Pułku Piechoty Legionów, w którego szeregach służyli m.in. członkowie związku strzeleckiego z ziemi chrzanowskiej.
Określenie ,,Krzywopłockie legionowe Termopile" padło z ust Józefa Piłsudskiego. Już w 1916 roku na cmentarzu w Bydlinie postawiono kamienny krzyż z legionowymi symbolami, upamiętniający bitwę stoczoną między Krzywopłotami, Bydlinem a Załężem. Zginęło tam 46 legionistów, a 131 zostało rannych lub trafiło do niewoli. Wśród zabitych był brat Ignacego Paderewskiego, porucznik Stanisław Paderewski. Krwawe zmagania z 17 i 18 listopada 1914 roku zostały upamiętnione na tablicy umieszczonej na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Nazwę Krzywopłoty znajdziemy między Łowczówkiem, Konarami, Rokitną czy Kostiuchnówką. W czasach II Rzeczypospolitej te nazwy znał każdy.
Obecnie po terenie bitwy i okolicach można się poruszać korzystając z mapy ,,Szlak frontu wschodniego I wojny światowej" wydanej staraniem małopolskiego samorządu. Na miejscu jest sporo tablic ze szkicami obrazującymi pozycje wojsk austro-węgierskich i rosyjskich, są też reprodukcje zdjęć z epoki i ciekawe informacje krajoznawcze. Trzeba mieć nadzieję, że wszystko będzie dobrze utrzymane nie z tylko z okazji setnej rocznicy wybuchu I wojny światowej i setnej rocznicy bitwy pod Krzywopłotami, ale także później.
Mieszkańcy Krzywopłotów i pasjonaci historii z grup rekonstrukcyjnych obchodzą rocznicę bitwy już we wrześniu. Pogoda lepsza niż w listopadzie pozwala na przeprowadzenie rekonstrukcji walk, zorganizowanie akademii i koncertu na wolnym powietrzu. Zmiana terminu ma więc sens, bo w tym roku pod pomnikiem legionistów było pewnie ponad tysiąc osób.
Choć główne uroczystości już się odbyły, to mimo wszystko warto jednak 17 czy 18 listopada zajrzeć na cmentarz w Bydlinie, pod tamtejszy zamek i zatrzymać się przy pomniku w Krzywopłotach.
(l)
Przełom nr 45 (1167) 12.11.2014